Tại bến xe Lương Yên, nhân viên phòng phát thanh hôm nay kiêm thêm nhiệm vụ nhắc nhở hành khách, lái xe, phụ xe và cán bộ cơ quan không hút thuốc lá trong phòng chờ, trên xe.
15 phút một lần, quy định không hút thuốc lá nơi công cộng được nhắc lại, kèm theo đó là cảnh báo xử phạt nếu bị bắt gặp. Ngoài ra, các nhân viên bảo vệ của bến liên tục đi nhắc nhở những hành khách hút thuốc trong nhà chờ. Một loạt ô dù được dựng ngoài sân để phục vụ những người không thể nén được cơn nghiện thuốc.
Theo ghi nhận của chúng tôi, sáng và chiều nay ở các địa điểm công cộng như: nhà ga, bến xe, công viên v.v. tình trạng người hút thuốc lá nơi công cộng giảm mạnh. Chỉ ở các quán trà đá, café mới dễ bắt gặp người hút thuốc.
Liên quan đến việc cấm hút thuốc, ông Nguyễn Văn Long – Phó giám đốc bến xe Lương Yên cho biết: “Quyết định cấm hút thuốc lá nơi công cộng của Thủ tướng đã có từ đầu năm, nhưng cho tới nay chúng tôi chưa nhận được bất kỳ văn bản hướng dẫn nào về xử phạt! Tôi nghĩ rằng để nghị định được thực thi có hiệu quả cần sự phối hợp của các cơ quan liên quan. Hiện tại, nếu chỉ trông chờ vào ý thức người dân thì quả thực rất khó”.
Theo Quyết định của Thủ tướng, các địa điểm công cộng phải có phòng hút thuốc lá riêng biệt. Nhưng hiện nay, các bến xe, nhà ga ở Hà Nội đều chưa xây dựng khu vực như thế, dù Quyết định có hiệu lực từ ngày 1 – 1 – 2010.
Bên cạnh đó, không ít ý kiến cho rằng, việc cấm bán thuốc lá cho người vị thành niên rất khó khả thi. Một chủ quán nước ven trường THPT Phạm Hồng Thái, quận Ba Đình cho biết: “Giờ chuẩn bị vào lớp, hoặc tan học, học sinh ra hút thuốc nhiều lắm. Không bán thì cũng chả giải quyết được gì, quán này chối thì học sinh lại tràn sang quán khác”.
Tương tự với ý kiến trên, các chủ cửa hàng tạp hóa khi được hỏi đều trả lời: “Không biết cách nào để không bán thuốc lá cho trẻ vị thành niên. Nhiều khi, trẻ ra mua thuốc, nói là mua cho bố, cho anh trai, chẳng lẽ không bán?!”.
Tiến sĩ Jean – Marc Olive – Trưởng đại diện tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho biết, có đến 50% nam giới trưởng thành hút thuốc so với tỷ lệ 2% ở nữ giới, trong đó 78% thường hút thuốc tại gia đình và nơi làm việc.
Trong tháng 10/2009, Hội Y tế công cộng (YTCC) Việt Nam đã tiến hành đánh giá sự ủng hộ, cam kết của chính quyền địa phương và người lao động tại các công sở của 6 tỉnh thực hiện dự án “Tăng cường thực thi chính sách không khói thuốc ở nơi công cộng dựa vào mạng lưới của Hội YTCC Việt Nam” (gồm Hải Dương, Đồng Tháp, Thừa Thiên - Huế, Thái Bình, Hà Tĩnh, Khánh Hòa).
Kết quả đánh giá cho thấy, tỷ lệ lao động nam giới hút thuốc lá vẫn còn ở mức cao với 33.3%, trong đó tại Hà Tĩnh và Thừa Thiên - Huế là gần 44%. Tình trạng hút thuốc tại phòng làm việc vẫn còn rất phổ biến. Có đến 43,4% người lao động vẫn hút thuốc tại nơi làm việc ngay cả khi có biển báo cấm hút thuốc.
Theo đánh giá của Hội YTCC Việt Nam (tại 5 tỉnh, thành phố là Hà Nội, Thái Bình, Đồng Tháp, Hà Tĩnh và Khánh Hòa) tiến hành trong tháng 4 vừa qua, việc hút thuốc lá vẫn diễn ra tại hầu hết các địa điểm cấm. Tỷ lệ vi phạm tại các cơ quan, công sở là 37.4%, thấp hơn khá nhiều so với kết quả đánh giá tại tháng 9/2009 của Hội YTCC Việt Nam 43.4%.
