Thường trực nỗi lo
Theo đánh giá của Cty Thoát nước Hà Nội, với tốc độ đô thị hóa nhanh như hiện nay, cộng với hệ thống thoát nước TP chưa đồng bộ khiến khi có mưa to thì một số điểm trũng, nhiều khu vực trên địa bàn vẫn xảy ra tình trạng úng ngập cục bộ. “Nếu với lượng mưa từ 16 đến 50mm thì trên các trục chính của thành phố cơ bản không có điểm úng ngập mà chỉ xảy ra ở một số khu vực trũng, ngõ ngách nơi mà hệ thống thoát nước chưa được cải tạo. Còn lượng mưa lớn hơn, mưa kéo dài thì sẽ xảy ra ngập úng cục bộ”, ông Nguyễn Lê, Tổng giám đốc Cty Thoát nước Hà Nội, cho biết.
Theo tính toán của đơn vị này, với những trận mưa lớn hơn 100mm, có thể xuất hiện 23 điểm úng ngập như, ngã tư Trần Hưng Đạo - Phan Chu Trinh; ngã tư Lý Thường Kiệt - Phan Bội Châu; phố Quán Thánh, Ngọc Khánh, Đội Cấn; ngã năm Bà Triệu- Nguyễn Du; các tuyến phố Khâm Thiên, Nguyễn Khuyến… “Thực ra 23 điểm dự báo úng ngập là thuộc dự án thoát nước giai đoạn II đã được đấu thầu nhưng chắc từ đây đến cuối năm sẽ không triển khai kịp vì vẫn vướng giải phóng mặt bằng” - Ông Lê nói.
Còn theo đánh giá của Sở Xây dựng, hiện nay hệ thống sông, kênh mương, cống thoát nước của thành phố dù được cải tạo (thuộc dự án thoát nước giai đoạn I), nhưng nỗi lo về tình trạng úng ngập vẫn thường trực. Hệ thống thoát nước của 10 quận nội thành hiện có chiều dài 228,7 km2. Tuy nhiên, các mương, cống thoát nước tiết diện nhỏ, cao độ đáy không đảm bảo khả năng tiêu thoát nước mưa, trong khi một số tuyến mương chính đang triển khai thi công các dự án cống hoá làm hẹp dòng chảy.
“Thành phố có trên 100 ao hồ lớn nhỏ. Một số hồ lớn có vai trò hết sức quan trọng trong việc giải quyết úng ngập cục bộ tại các điểm lưu vực và trên địa bàn vẫn đang được cải tạo. Trong khi đó, chỉ 5 đến 7% khối lượng nước thải được xử lý, phần còn lại được xả thẳng vào hệ thống thoát nước vừa gây ô nhiễm, vừa gây ùn tắc dòng chảy cho các kênh mương”-Một vị cán bộ cho biết.
Nhiều dự án dở dang
Phó giám đốc Sở Xây dựng Lê Văn Dục cho biết, mùa mưa năm 2011, Hà Nội sẽ đảm bảo thoát nước nhanh đối với trận mưa 310mm/2 ngày, đêm tại khu vực nội thành. Đồng thời giảm thiểu các điểm úng ngập cục bộ và thời gian úng ngập. Bên cạnh đó, lực lượng chức năng khai thác tối đa khả năng của các công trình thoát nước, đặc biệt là cụm công trình đầu mối Yên Sở.
“Sở Xây dựng sẽ đôn đốc chủ đầu tư các dự án thoát nước khẩn trương bàn giao các công trình thoát nước để kịp phục vụ thoát nước mùa mưa năm 2011. Trong đó, ưu tiên triển khai ngay các công trình chống úng ngập cục bộ, chống lấn chiếm hồ, mương, sông. Đồng thời yêu cầu dỡ bỏ, xử lý nghiêm các công trình xây dựng ảnh hưởng đến thoát nước” - Đại diện Sở Xây dựng nói.
Theo Cty Thoát nước Hà Nội, đơn vị đã lên 3 kịch bản cho các phương án thoát nước và chống ngập úng trong mùa mưa năm nay. Theo đó, tình huống 1: lượng mưa dưới 50mm sẽ sử dụng các phương tiện cơ giới để thông tắc, bơm hút nước tại các khu vực có địa hình trũng. Tình huống 2: (khi lượng mưa từ 50 đến dưới 100mm trong 24 giờ), Cty sẽ huy động lực lượng ứng trực kịp thời, đặc biệt vận hành tối đa công suất của trạm bơm Yên Sở (90m3/s) và khả năng thoát nước của đập Thanh Liệt; Vận hành tối đa công suất các trạm bơm khác (20m3/s) như, Bắc Thăng Long - Vân Trì; Hầm Kim Liên; Cầu chui...
Đồng thời đặt các tổ bơm di động để tiêu thoát trên các tuyến phố có khả năng bị úng ngập cao. Riêng với tình huống 3: (khi có lượng mưa trên 100mm trong 24 giờ), ngoài các biện pháp trên, Cty Thoát nước Hà Nội buộc phải tính đến việc phá dỡ toàn bộ các đập chắn, đập dẫn dòng trên hệ thống thoát nước. “Cty đã xây dựng phương án phá dỡ đập quây thi công, bơm dẫn dòng khi mưa lớn kéo dài xảy ra tại một số tuyến cống hoá như Hào Nam - Yên Lãng, tuyến Thành Công, cải tạo hồ Hào Nam, Linh Quang...” - Cty thoát nước cho biết.
Tuy nhiên, nhiều đơn vị lo ngại trước tình trạng một số công trình, dự án đầu tư cải tạo hệ thống thoát nước thi công chậm. Đơn cử, dự án thoát nước giai đoạn II (tổng mức đầu tư khoảng 6.314 tỷ đồng) với 13 gói thầu xây lắp thì mới có 8/13 gói triển khai thi công. Đến thời điểm này, nhiều gói thầu quan trọng vẫn vướng giải phóng mặt bằng. “Vừa rồi, thành phố đồng loạt triển khai cải tạo, nạo vét 15 tuyến kênh mương quan trọng trong gói thầu số 3 - thuộc dự án đoạn II. Đây là gói thầu có vai trò rất quan trọng bởi khi hoàn thành hệ thống kênh mương này sẽ giúp tiêu thoát hơn 300mm nước trong hai ngày, tương đương một trạm bơm lớn. Tuy nhiên, việc hoàn thành nhiều dự án mới này còn xa. Ngoài ra, lo ngại nhất trong khâu thoát nước tiêu úng là một số công trình thi công hiện nay không tuân thủ đúng thỏa thuận dẫn dòng làm co hẹp dòng chảy, ảnh hưởng đến khả năng thoát nước của kênh mương”, một chuyên gia trong lĩnh vực thoát nước cho biết.
