Không biết mấy nhà làm luật lại giở giói gì nữa đây? Hết ngực lép, biển số chẵn - lẻ, rồi lại thêm chuyện này. Nhưng đọc kỹ những thông tin liên quan dự thảo Luật Thủ đô (có quy định nói trên), mới thấy, chuyện giật tít như trên chỉ là kỹ thuật thu hút độc giả của mấy ông nhà báo, chứ có thể nói ban soạn thảo hoàn toàn có lý.
Hà Nội là trái tim cả nước nên người ta quan tâm, người ta chú ý cũng là chuyện thường. Gần đây, báo chí nhắc lại sự nhếch nhác, kém văn minh của Hà Nội, những điều được cho là “nhà quê” của người thủ đô. Rác khắp nơi, xe cộ đi lại lộn xộn, tổ chức lễ hội thì chộp giật.
Và người ta cho rằng, Hà Nội cần một chính quyền đô thị đủ mạnh, để không cần dựng hàng rào, bố trí lực lượng với loa phóng thanh và dùi cui chỉ để bảo vệ mấy cây hoa khỏi bàn tay của những người vô ý thức.
Nhiều người từng nói, để thực hiện một nhiệm vụ nào đó, trách nhiệm phải đi đôi với quyền lực. Và ngoài những trách nhiệm chung của một trong các tỉnh thành của cả nước, Hà Nội còn mang trọng trách lớn, đặc thù: đại diện cho bộ mặt một quốc gia.
Như ông Bí thư Thành ủy vừa phát biểu, Hà Nội, nếu không có cơ chế đặc thù thì sẽ giống như nông thôn là đúng thôi. “Vượt đèn đỏ ở Hà Nội cũng chỉ bị phạt như vượt đèn đỏ ở Tây Nguyên… Chặt một cây xanh ở miền núi phải khác bẻ một cành cây ở thủ đô chứ”.
Trở lại chuyện quy định lương thấp không được nhập hộ khẩu. Thực ra, chuyện này mới ở ta nhưng không mới ở xứ người. Một anh bạn du học tại Pháp kể, nếu du học sinh nào sau khi học xong muốn xin ở lại làm việc thì phải làm việc trong những ngành, lĩnh vực nước này đang thiếu nhân lực và mức lương phải gấp 1,5 đến 2 lần lương cơ bản.
Quyết định của Tổng thống Sarkozy được cho là để hạn chế tình trạng nhập cư tại Pháp, vốn đang quá tải và hệ lụy của nó là gây bất ổn xã hội. Nhiều người ban đầu cũng tỏ ra phản đối nhưng thực chất quyết định này có lý, vì mục tiêu của chính phủ Pháp là chọn lọc những người nhập cư có chất lượng.
Và tất nhiên, chẳng quyết định nào làm hài lòng tất cả mọi người. Dự thảo Luật Thủ đô cũng chỉ nhằm hạn chế chứ không cấm tuyệt đối người ngoại tỉnh nhập cư Hà Nội.
Điều này một phần cũng đảm bảo sự công bằng. Nhiều người ngoại tỉnh tạm trú tại Hà Nội từng bức xúc về chuyện con cái không được học đúng tuyến vì không có hộ khẩu. Nhưng tiền xây dựng trường lớp, trả lương giáo viên... đa phần lấy từ ngân sách thành phố.
Về chuyện nhập cư, ông Phạm Quang Nghị thẳng thắn, nhiều người than phiền về văn hóa, nếp sống của thủ đô. Hà Nội là thủ đô nhưng quy định về nhập cư của Hà Nội cũng chẳng khác gì với các nơi khác thì làm sao Hà Nội tránh được những điều đáng phải than phiền.
Nhân chuyện này, tôi lại liên tưởng đến vụ động đất ở Haiti. Thoạt nghe không liên quan gì. Nhưng mà có. Sau vụ động đất, báo chí thế giới thường nhắc đến Haiti như một đất nước bị nguyền rủa.
Mặc dù bác bỏ điều này, nhưng cựu thủ tướng Haiti Michele Pierre- Louis thừa nhận, thiệt hại quá lớn của Haiti là do sự yếu kém của chính quyền trong 50 năm qua.
Quản lý đất đai kém, xây dựng vô chính phủ, tầng lớp quan chức thiếu tầm nhìn vĩ mô…, là những nguyên nhân khiến thiệt hại do thiên tai càng thêm trầm trọng.
Trở lại chuyện trận lụt lịch sử của thủ đô hơn một năm trước. Qua biến cố, người ta mới thấy rõ ràng hơn những lộn xộn trong quy hoạch đường sá, nhà cửa, các công trình cấp thoát nước… Và nguyên nhân sâu xa là thủ đô thiếu cái nhìn tổng quan, thiếu đại tổng quản trong chuyện quy hoạch.
Muốn Hà Nội phát triển xứng tầm trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, lịch sử, trái tim của cả nước, điều hiển nhiên là phải cho Hà Nội một cái áo rộng hơn, thoải mái hơn.
Ai đó còn e ngại thủ đô được trao những quyền cao hơn hoặc khác biệt với quy định của một vài bộ luật thì hãy nghĩ rằng: luật là do con người làm ra, phục vụ mục đích phát triển con người. Khi bộ luật nào cản trở sự phát triển ấy thì việc sửa đổi hoặc làm mới là điều hoàn toàn nên làm.
