Hàng loạt những con trâu trong làng Nước Đang, xã Ba Trang, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi, bỗng dưng biếng ăn và sình bụng. Một số lợn gà của người dân trong làng bị chết. Mọi cặp mắt của dân làng Nước Đang đều đổ dồn vào đôi vợ chồng Phạm Văn Chốt - 48 tuổi và Phạm Thị Ghiên - 47 tuổi.
Nghi ngờ bắt nguồn từ chuyện vài tháng trước, trong một cuộc rượu đã ngà say, anh Chốt có nói ú ớ rằng ông X bà Y trong làng "sẽ biết tay tao".
Chính vì vậy dân làng cho rằng, vợ chồng anh Chốt đã giữ "đồ" hại mọi người trong làng. Già làng phán: "Phải ném đá vào đầu vợ chồng thằng Chốt!".
Ngay trong đêm 30/9, lãnh đạo huyện Ba Tơ đã tức tốc về xã Ba Trang để cùng với chính quyền xã giải vây cho đôi vợ chồng này. Ông Phạm Văn Ung - Phó chủ tịch HĐND Ba Tơ nói: "Không ngăn chặn kịp thời dân làng sẽ hành quyết bằng cách ném đá cho chết".
Theo bà con Hrê thì "đồ" được làm bằng râu con hổ trộn với các loại độc dược, đem chôn dưới đất một thời gian. Ai sở hữu nó, người đó sẽ muốn gì được nấy.
"Đồ" đã thành nỗi sợ hãi của người Hrê từ ngàn đời nay. Trong làng, hễ nghi ai có "đồ" người dân sẽ giết chết người đó. Cũng theo ông Ung, cuộc họp dân làng Nước Đang diễn ra suốt đêm 29/9, tất cả đều yêu cầu vợ chồng Chốt phải trả "đồ" cho làng thì làng mới tha tội chết. Còn Chốt thì một mực khẳng định mình không có "đồ".
Chính quyền địa phương phải đưa vợ chồng Chốt về thúc thủ trong trụ sở xã Ba Trang để lánh nạn, trước khi huyện Ba Tơ đưa ra giải pháp cuối cùng. Họ đành bỏ lại làng 5 đứa con để chạy trốn.
Cuối năm 2004, Phạm Văn Xa ở Gò Khôn, xã Ba Dinh - trong lúc uống rượu - cũng ba hoa khoe có "đồ". Chẳng ngờ trong làng có con bò chết ngay sau đó. Xa bị làng trói vào cây rồi ném đá 3 ngày. Huyện hay tin, tức tốc đến giải vây. Xa phải mổ bò để tạ lỗi làng. Thế nhưng, đầu năm 2005, Xa vẫn bị dân làng giết chết.
Mới đây, ông Đinh Văn Lai - 54 tuổi, ở xã Sơn Tinh, huyện Sơn Tât về Sơn Lập uống rượu cùng với Đinh Văn Tàu ở làng Măng Trẫy. Khi cả hai cùng say mèm, Tàu rủ thêm hai bạn nhậu nữa dùng gậy đánh ông Lai và đòi "đồ". 4h thì ông Lai tắt thở.
Quảng Ngãi hiện có 3 dân tộc thiểu số sinh sống là Cor, Ca Dong và Hrê, nhưng chỉ có đồng bào Hrê là giữ hủ tục kinh khủng này. Thống kê chưa đầy đủ của các huyện cho biết, trong năm 2004, ở huyện Sơn Hà có 11 vụ nghi "cầm đồ thuốc độc"; Ba Tơ trong 2 năm 2003-2004 có 22 vụ.
Tất cả các vụ án giết người đều được khởi tố và xét xử, song vẫn chưa giải quyết được tận gốc.
