Hãy đặt tất cả lên bàn nghị sự

Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu: “Vấn đề hiện nay không chỉ yếu ở cơ sở mà “bên trên” cũng yếu”

Trao đổi với báo giới, ông nói: Đại hội Đảng X  đương nhiên sẽ bàn bạc, quyết định những vấn đề trọng đại của đất nước, nhưng theo tôi vấn đề quan trọng nhất hiện nay vẫn là việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Tôi vừa có bức thư gửi Đoàn Chủ tịch Đại hội X, trong đó tôi mong muốn Đại hội tập trung bàn bạc một cách đúng mức về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đại hội Đảng bộ các cấp vừa qua có bàn bạc về việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhưng tôi thấy còn chưa đúng mức, đúng tầm thậm chí có những nơi làm rất qua loa.

Chưa thấy hết “bệnh” của mình

Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu nói tiếp: Sở dĩ, tôi cũng như nhiều đồng chí lão thành cách mạng mong muốn Đại hội X là Đại hội thật mẫu mực trong việc bàn bạc về việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và phải tạo ra bước ngoặt mới, sự đột phá mới làm cho Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh là vì những lý do sau:

- Thứ nhất, thời gian qua, Đảng đã lãnh đạo đất nước giành được những thắng lợi lớn nhưng vẫn “còn một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên sa sút về phẩm chất đạo đức”, xã hội cũng còn không ít những mặt tiêu cực nghiêm trọng, lòng tin của dân đối với Đảng có phần giảm sút.

- Thứ hai, vừa qua có những vụ việc tiêu cực trong Đảng, trong bộ máy Nhà nước, trong xã hội vậy thì ai chịu trách nhiệm? Nhớ lại, trước khi chúng ta tiến hành đổi mới năm 1986, đất nước bị khủng hoảng kinh tế- xã hội, Đảng ta đã rút ra bài học nếu không đổi mới về tư duy thì không thể đưa đất nước ra khỏi khủng hoảng.

Chính vì sự đổi mới đó, Đại hội VI của Đảng đã là một dấu mốc cực kỳ quan trọng làm thay đổi tình hình đất nước và chúng ta mới có được những thành tựu như hiện nay. Đại hội X cần phải tạo được chuyển biến có tính đột phá trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

- Thứ ba,  trong khi chúng ta giành được nhiều thành tựu to lớn về kinh tế- xã hội thì tại sao lòng tin của nhân dân với Đảng lại có chiều hướng giảm sút? Đó là do những hiện tượng tiêu cực, tham nhũng, tệ nạn xã hội còn rất phức tạp.

Muốn mình trong sạch, vững mạnh và lấy lại được lòng tin của người dân thì trước tiên Đảng phải đánh giá chính xác, nghiêm túc về bản thân mình. Nếu không có sự đánh giá chính xác, nghiêm túc đó thì sẽ không tìm được những biện pháp đúng đắn, quyết liệt để giải quyết được những vấn đề đang đặt ra.

Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) đã tạo được một bước tiến trong việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Tuy nhiên nhìn lại 8 năm thực hiện nghị quyết này thì quả thật là chuyển biến chưa nhiều. Tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí, mất dân chủ có mặt còn trầm trọng hơn trước.

Đáng lưu ý là tình trạng đó lại thường rơi vào những đảng viên nắm giữ chức quyền. Như thế, nói như người dân, căn bệnh trầm kha thì Đảng chưa giải quyết được.  Muốn nâng cao năng lực, sức chiến đấu của Đảng thì trước tiên phải thấy rõ được những yếu kém, khuyết điểm còn tồn tại để dân chủ bàn bạc tìm cách giải quyết.

Nếu cứ nói cơ bản là tốt, ở đâu chẳng có tiêu cực là cách nói ngụy biện. Không chỉ riêng Tổng giám đốc PMU 18 tiêu cực như thế mà vẫn là đảng viên xuất sắc, mà những nơi khác có thể cũng như vậy. Đại hội X  nên bàn cụ thể xem Đảng ta trong nhiệm kỳ qua đã lãnh đạo như thế nào?

Bên cạnh những thành tựu đáng được ca ngợi thì vẫn còn những mặt tồn tại có tính nghiêm trọng mà qua thư từ của người dân và của cả những đồng chí lãnh đạo, thì dường như Đảng chưa thấy được mức độ nghiêm trọng của những mặt tồn tại.

Như vậy dân thì thấy “bệnh” của Đảng, nhưng Đảng lại chưa thấy hết được “bệnh” của mình, thưa ông?

Đúng vậy!  Vì thế, tôi mong muốn Đại hội X là Đại hội mẫu mực trong việc bàn bạc, quyết định những vấn đề quan trọng của việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, tạo ra bước ngoặt mới, sự đột phá mới, từ đó tạo ra những chuyển biến mới trong các nhiệm vụ khác.

Nếu không thì hết vụ PMU 18 sẽ nảy sinh các vụ việc khác. Đại hội X là lúc đặt tất cả các vấn đề lên, bàn bạc đến nơi đến chốn. Nhiều vụ việc nghiêm trọng xảy ra như thế thì trách nhiệm của Ban chấp hành Trung ương, của Bộ Chính trị, của Tổng Bí thư đến đâu?

Những đảng viên được Đảng cử nắm các chức vụ về chính quyền, nay tình hình như thế thì trách nhiệm của họ đến đâu? Bàn bạc như thế rồi ra một nghị quyết quyết liệt hơn, triệt để hơn để xây dựng Đảng ta thật sự là đạo đức, là văn minh.

Giới thiệu người sai phải chịu trách nhiệm

Đại hội VI đề ra phương châm “đổi mới hay là chết”, còn Đại hội X này nếu chúng ta không quyết liệt hơn trong việc xây dựng chỉnh đốn Đảng thì những nguy cơ sẽ hiển hiện?

Đúng thế! Trong Đại hội VI, sau khi thấy rõ được tình hình đất nước, Đảng đã quyết tâm tiến hành đổi mới, không đổi mới là chết. Bây giờ, Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) cũng nêu, Bác Hồ cũng nói sau khi đất nước thống nhất thì vấn đề đầu tiên là củng cố tổ chức Đảng.

Và chúng ta đã làm, nhưng chưa làm được nhiều việc. Nếu không tiếp tục làm cho đến nơi,  đến chốn thì rất nguy hiểm, Báo cáo chính trị cũng nói “ảnh hưởng đến sự tồn vong của Đảng”.

Nói vậy là đã giật mình rồi, nhưng phải có những biện pháp để thực hiện ví như: Có cơ chế thế nào về lựa chọn cán bộ, Đảng giới thiệu sai để dân bầu thì Đảng phải chịu trách nhiệm; phát huy dân chủ trong Đảng và trong xã hội thế nào, xây dựng cơ chế nào để nhân dân giám sát được hoạt động của Đảng...

Thưa ông, sở dĩ việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng cũng như việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng còn chuyển biến chậm không phải do chúng ta không thấy rõ những tồn tại, yếu kém, mà là như ông Lê Huy Ngọ từng nói “vướng trên, vướng dưới”?

Vướng trên vướng dưới là tại chúng ta vì Đảng ta là đảng duy nhất đất nước. Thực ra, không phải vì duy nhất mà không thay đổi được phương thức lãnh đạo của Đảng.

Ví dụ như trong công tác cán bộ. Cán bộ do Đảng giới thiệu sang các cơ quan nhà nước nhưng phải phân định rõ Trung ương quản lý đến đâu, Chính phủ được quyết định đến mức nào với những cơ chế cụ thể. Phải để những người đứng đầu bộ máy có những quyền cụ thể, nếu họ sai- đúng trong công việc thì họ chịu trách nhiệm chứ hiện nay việc đặt trách nhiệm chưa rõ.

Ví dụ như Thủ tướng Chính phủ  được quyền đến đâu cả trong việc cất nhắc, đề bạt lẫn trong việc cách chức cán bộ. Đảng cử cán bộ để dân bầu nếu không đúng thì Đảng phải chịu trách nhiệm, nếu thuộc thẩm quyền Bộ Chính trị thì Bộ Chính trị chịu trách nhiệm trước Trung ương, nếu Trung ương cử thì Trung ương chịu trách nhiệm trước Đảng, trước dân.

Tại sao từ  cơ sở đến  Trung ương đều chưa đặt tất cả  các vấn đề thực tiễn đang đặt ra trong việc xây dựng chỉnh đốn Đảng  để  bàn đến nơi,  đến chốn như ông vừa nói? Đằng sau đó là cái gì?

Những cái đó cũng có, nhưng việc nói thẳng, nói thật, nói hết về những vấn đề còn tồn tại vẫn chưa đúng mức. Một phần chưa có dân chủ thực sự, phần vì nể nang, phần vì sợ,  cũng có trường hợp là vì cái ghế! Cũng có loại tìm cách bè phái, bôi đen nhau, nói xấu nhau, tìm cách lật nhau, mà những chuyện như thế không ít.

Đảng nên học tập Quốc hội

Muốn làm việc được phải tôn trọng sự sáng tạo của dân, trí tuệ của toàn Đảng, phải công khai hóa hoạt động và có chương trình, có cơ chế để thực hiện.

Tôi đã nói, Đảng nên học tập hoạt động của Quốc hội, Quốc hội đã chất vấn thành viên Chính phủ, thậm chí chất vấn Thủ tướng Chính phủ. Thế nhưng Trung ương có dám chất vấn Bộ Chính trị, chất vấn Tổng Bí thư đâu, mà đáng ra Đảng phải làm gương về vấn đề này.

Nếu ông là ủy viên Trung ương thì ông sẽ chất vấn Bộ Chính trị, chất vấn Tổng Bí thư những vấn đề gì?

Trước tiên tôi sẽ hỏi vì sao số đảng viên suy thoái phẩm chất đạo đức lại lớn như thế, kể cả những đảng viên có chức có quyền, thậm chí cấp cao? Tình trạng như thế thì Ban Chấp hành Trung ương, Ban Bí thư, Bộ Chính trị có biết không? ủy ban Kiểm tra của Đảng đã công minh chưa? Đã dám báo cáo ra Trung ương chưa hay đã báo cáo nhưng bị chặn?...

Ông kỳ vọng gì ở Đại hội X lần này?

Đợt góp ý kiến cho dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội X vừa qua, mặc dù còn băn khoăn về những tồn tại của Đảng nhưng nhân dân tích cực góp ý kiến cho Đảng, họ bày tỏ hy vọng Đảng ta sẽ khắc phục được những yếu kém, tồn tại đó, đưa đất nước đi lên.

Đó là sự may mắn cho chúng ta. Những vấn đề dân góp ý Đảng ta đã tiếp thu một phần. Vừa qua cũng đã có những dấu hiệu cho thấy sự khởi sắc trong hoạt động của Đảng.

Ví dụ như việc đề cử nhân sự, về trường hợp này, trường hợp kia dù đã có ý kiến của Bộ Chính trị  nhưng khi đưa ra Trung ương bàn, Trung ương thấy không chính xác nên đã không đồng ý. Đó cũng là những việc tốt.

Tôi còn hy vọng ở Đại hội X này sẽ không còn tình trạng Trung ương khóa cũ đề xuất thế nào Đại hội nghe như thế. Tức là những đại biểu đi dự Đại hội (nguyên tắc Đại hội là cơ quan lãnh đạo cao nhất và cơ quan quyền lực cao nhất của Đảng) được lựa chọn nhân sự bằng lá phiếu và quyền được thảo luận đến nơi, đến chốn về những vấn đề cốt lõi của Đảng.

Quan sát những bước chuẩn bị cho Đại hội Đảng X, theo ông, liệu Đại hội có tạo được bước ngoặt trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng như ông nói?

Tôi rất hy vọng, nhưng tất cả còn phụ thuộc vào ý chí, nỗ lực của tất cả các đại biểu dự Đại hội. Như đã nói, trước tiên tôi mong muốn Đại hội thảo luận kỹ càng về việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, từ đó sẽ có  những biện pháp và cách thức hành xử.

Trong việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nên ưu tiên làm từ trên xuống, tức là từ các chức danh chủ chốt  của Đảng (bởi vì những đảng viên có chức, có quyền mới có cơ hội tham nhũng, quan liêu), ông có nghĩ như vậy?

Đúng vậy. Vì vấn đề hiện nay không chỉ yếu ở cơ sở mà “bên trên” cũng yếu. “Bên trên” yếu thì chưa thể hiện được sức mạnh và tính tiền phong. Tôi đồng tình với ý kiến đã nói rằng, khi thực hiện cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng lần này nên tập trung vào một số bộ phận, cơ quan mấu chốt nhất.

Con số thống kê của ủy ban Kiểm tra Trung ương cho hay, chưa khóa nào Trung ương kỷ luật nhiều cán bộ cao cấp như khóa IX này. Theo ông, đó là do tình hình quan liêu tham nhũng tăng đáng lo ngại hay đó là sự thể hiện quyết tâm “sửa mình” của Đảng?

Điều đó thể hiện cả hai vấn đề trên. Nhưng điều quan trọng là rút ra bài học vì sao quan liêu, tham nhũng lại phát triển như thế. 

Xin cảm ơn ông!

Việt Hùng- Hữu Khôi
lược ghi