Chi phí 31 tỷ, tiết kiệm hơn 1.200 tỷ mỗi năm
Việc đưa vào vận hành trục liên thông văn bản quốc gia có ý nghĩa như thế nào trong việc hướng đến một nền hành chính hiện đại, một chính phủ phi giấy tờ, từ đó giảm nhũng nhiễu, tiêu cực, thưa ông?
Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng: Đây là một bước đột phá mạnh mẽ vào tư duy giấy tờ, quan liêu kiểu cũ để tạo lập nền tảng cho những bước phát triển mới của chính phủ điện tử. Trục liên thông văn bản quốc gia có thể nói là “sản phẩm” đầu tiên của chính phủ điện tử xuyên quốc gia. Đến nay, 95/95 cơ quan ở Trung ương và địa phương (gồm Văn phòng Trung ương Đảng; 31 bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) đã hoàn thành kết nối các hệ thống quản lý văn bản và điều hành trên trục liên thông văn bản quốc gia. Các phần mềm quản lý văn bản của bộ, ngành, địa phương đã được kết nối, liên thông cả theo chiều dọc và chiều ngang một cách thông suốt và có tính hệ thống, văn bản điện tử được gửi, nhận nhanh chóng, an toàn giữa các cơ quan nhà nước. Chỉ riêng một tháng đầu năm, hơn có 8.300 văn bản gửi và gần 19.300 văn bản nhận điện tử.
Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng “Ở Estonia, họp các thành viên chính phủ không quá 30 phút, có cuộc họp không đến 5 phút, đến họp chỉ ấn nút biểu quyết thôi. Chúng ta quen họp hành nhiều, giờ phải giảm thời gian họp, tăng cường việc trao đổi liên thông điện tử. Điều này giúp tạo ra sự minh bạch, công khai, rõ ràng, mọi người đều có thể giám sát được”. Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng
Việc này tạo ra lợi ích gì về mặt thời gian, tránh tình trạng “ngâm hồ sơ” như bộ trưởng đã từng phản ánh?
Thời gian có thể tính bằng giây chứ không phải bằng phút. Nó giúp giảm được rất nhiều khâu, nhiều thủ tục, không phải chuẩn bị giấy tờ, in ấn, sao gửi. Bình thường gửi một văn bản xuống địa phương phải mất khoảng hai ngày, chưa kể chi phí gửi văn bản hoả tốc. Giờ phát hành trên mạng, những nơi liên quan nhận được văn bản luôn, nhanh hơn cả “hỏa tốc” mà không mất chi phí. Văn bản ký số được ban hành có giá trị như văn bản ký “tươi” có dấu đỏ. Và ông cũng không thể nói ông không nhận được giấy mời vì lưu vết hết. Ví như đối với tôi, ngày mai tham dự cuộc họp có nội dung gì, ở đâu, ai chủ trì sẽ được nhắn vào điện thoại, không cần dùng đến giấy mời như trước nữa.
Bộ trưởng có thể tiết lộ chi phí vận hành hệ thống và những lợi ích có thể đo đếm được từ việc này?
Cách thức xây dựng trục liên thông văn bản quốc gia là doanh nghiệp đầu tư hạ tầng, nhà nước thuê lại. Trục do Tập đoàn Bưu chính - Viễn thông (VNPT) xây dựng, còn phần mềm là của Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông quân đội (Viettel). Mỗi năm chi phí thuê hạ tầng hết khoảng 31 tỷ đồng. Thống kê sơ bộ, hệ thống này vận hành mỗi năm sẽ tiết kiệm khoảng trên 1.200 tỷ đồng. Trong đó, tiền photocopy, tiền giấy, tiền mực, sao chụp, scan… đã tiết kiệm được khoảng hơn 154 tỷ đồng; tiền bưu chính, gửi văn bản hỏa tốc, chuyển phát nhanh… tiết kiệm khoảng 575 tỷ. Chi phí thời gian, tiết kiệm lao động khoảng 576 tỷ.
Đó là chưa kể nhiều lợi ích chưa thể cân, đong, đo, đếm được, chẳng hạn, tăng tính công khai, minh bạch và giảm tiêu cực. Đặc biệt là tạo lòng tin từ người dân và môi trường đầu tư cũng sẽ được cải thiện rất nhiều…
Hết thời “độc quyền” dữ liệu
Vấn đề mà người dân quan tâm là họ sẽ được hưởng lợi gì sau khi trục liên thông văn bản quốc gia được vận hành?
Bây giờ mới chỉ dừng lại ở việc cơ quan nhà nước gửi/nhận văn bản, nhưng tiến tới sẽ cung cấp các dịch vụ công qua trục liên thông này. Như hôm vừa rồi Thủ tướng phát biểu, tới cuối quý IV-2019 sẽ nâng trục này trở thành trục liên thông tích hợp với cổng dịch vụ công và thí điểm ngay cho thủ tục cấp đổi giấy phép lái xe. Sẽ làm và công khai luôn, chẳng hạn, Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Công an kết nối dữ liệu rồi, hôm nay anh vi phạm ở đâu, đi xe biển số nào, bị giữ bằng hoặc tước bằng thì tất cả được lưu giữ trên nền điện tử hết. Dịch vụ và thủ tục hành chính công khai như vậy rất thuận tiện cho người dân. Nay mai sẽ có kho dữ liệu quốc gia được quản lý chung, không còn kho riêng của bộ nào, không có “kho ông, kho tôi”, giữ làm dữ liệu riêng để “độc quyền”. Có hệ thống như vậy thì không thể giấu được gì. Mình đi học hỏi các nước cũng đều làm như thế.
Thực tế, nhiều cán bộ vẫn muốn giữ thói quen làm việc trên giấy, vì không muốn từ bỏ quyền lợi của mình. Theo bộ trưởng, giải pháp hữu hiệu nào để khắc phục thực trạng này, vì chính phủ 4.0 thì cán bộ không thể là 0.4 được?
Đúng là có tình trạng đó như bạn nói. Nhiều người không muốn thay đổi thói quen làm việc trên giấy tờ sang sử dụng CNTT trên nền điện tử, vì họ không muốn rời bỏ quyền lợi, đặc ân. Nền hành chính hiện đại và quản trị thông minh không chấp nhận việc đó, tất cả sẽ tiến tới quy định không dùng giấy tờ. Việc này còn gắn với kiểm tra, đôn đốc, giám sát, nếu không làm nổi nữa, đành mời anh rời vị trí. Nếu làm như vậy, nền hành chính sẽ chuyển động rất mạnh, việc giải quyết thủ tục cho người dân, doanh nghiệp sẽ hiệu quả hơn với tinh thần phục vụ.
Do đó, điều quan trọng nhất bây giờ là phải tập huấn cho cán bộ và tạo áp lực mạnh từ trên xuống. Bên trên phải hoàn toàn không ký tay nữa, chứ nay ký/gửi điện tử, mai ký tay thì không được. VPCP bây giờ không được ký “tươi” nữa, hồ sơ giấy gửi lên lãnh đạo sẽ trả về, phải quyết liệt như vậy mới được.
Hiện VPCP đang thực hiện mục tiêu “văn phòng phi giấy tờ”, việc quản lý văn bản và giải quyết hồ sơ công việc đều trên nền điện tử. Tôi đi công tác vẫn xử lý hồ sơ ở nhà. Hồ sơ của người dân, doanh nghiệp hay hồ sơ của bộ, ngành, địa phương đang chuyển tới vụ nào, ai theo dõi và đang làm gì đều có thể nắm được. Hay văn bản khi vừa phát hành sẽ đến ngay được địa chỉ nhận, thay vì việc cứ phải điện thoại thông báo đến lấy văn bản như cách cũ...
Ngoài ra, Chính phủ quyết tâm từ 30/6 phải triển khai được hệ thống e-cabinet (hệ thống thông tin phục vụ họp và xử lý công việc của Chính phủ) để giảm họp. Ví như Chính phủ trước đây thường họp 2- 3 ngày thì ứng dụng công nghệ thông tin để giảm thời gian họp chỉ còn một ngày, vì nội dung văn bản đã thống nhất rồi, đưa ra Chính phủ biểu quyết chỉ cần ấn nút thông qua, còn các xung đột, tranh luận đã xử lý trên mạng hết rồi. Như ở Estonia, họp các thành viên chính phủ không quá 30 phút, có cuộc họp không đến 5 phút, đến họp chỉ ấn nút biểu quyết thôi. Chúng ta quen họp hành nhiều, giờ phải giảm thời gian họp, tăng cường việc trao đổi liên thông điện tử. Điều này giúp tạo ra sự minh bạch, công khai, rõ ràng, mọi người đều có thể giám sát được.
