Nhiều cơ sở khám chữa bệnh chi sai
Theo báo cáo của KTNN (dày 70 trang), BHXH Việt Nam đã ký hợp đồng với 2.141 cơ sở khám chữa bệnh (KCB), trong đó có 582 cơ sở KCB theo định suất tại 41 tỉnh; 1.221 cơ sở KCB theo dịch vụ và 338 cơ sở KCB chỉ tiếp nhận bệnh nhân chuyển đến. Kết quả kiểm toán chi BHYT cho thấy, hầu hết các cơ sở KCB vi phạm về thanh quyết toán BHYT với cơ quan BHXH, số tiền thanh toán sai, vượt mức quy định đến hàng tỷ đồng.
Theo KTNN, các vi phạm phổ biến gồm áp giá dịch vụ kỹ thuật, giá thuốc không đúng quy định; thiếu chứng chỉ hành nghề; các cơ sở KCB lạm dụng chính sách; người bệnh gian lận; các cơ quan BHXH thiếu kiểm tra, giám sát.
Riêng năm 2015, KTNN phát hiện, BHXH cho dịch vụ kỹ thuật không đúng quy định với tổng tiền 8.609 triệu đồng, chi phí thuốc không đúng quy định 2.779 triệu đồng, chi vật tư y tế không đúng quy định 2.584 triệu đồng, tiền giường không đúng quy định 786 triệu đồng, định nhóm máy ABO đề nghị thanh toán quá số lần quy định 564 triệu đồng (tại Bệnh viện Nhi và Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Bình)…
Tại Thái Bình, KTNN phát hiện chi phí KCB tại các cơ sở KCB đề nghị thanh toán với cơ quan BHXH sai quy định số tiền hơn 2,9 tỷ đồng. Nghiêm trọng hơn, qua kiểm toán cho thấy, một số dịch vụ kỹ thuật, sử dụng vật tư y tế có phát sinh nhiều và giá trị lớn nhưng chưa xác định được tính hợp lý, hợp lệ và cơ sở pháp lý để quyết toán chi KCB với số tiền trên 24,471 tỷ đồng. Do đó, KTNN chưa chấp thận thanh quyết toán số tiền này giữa BHXH Thái Bình và các cơ sở KCB.
Tại tỉnh Hòa Bình, KTNN cũng phát hiện từ năm 2013 tới nay, Bệnh viện Đa khoa Hoà Bình áp giá dịch vụ kỹ thuật xét nghiệm sai quy định và đã làm tăng giá thanh toán BHYT. Tính riêng quý 1/2016, KTNN đã yêu cầu giảm quyết toán chi BHYT đối với chi phí nói trên tại bệnh biện này lên tới hơn 1,4 tỷ đồng.
Trước thực trạng các cơ sở KCB chi sai chi phí KCB, KTNN yêu cầu BHXH Việt Nam cần nhanh chóng truy thu lại số tiền gần 26 tỷ đồng cho vào Quỹ BHYT, tránh tình trạng quỹ bội chi.
Nợ đọng bảo hiểm gần 10.000 tỷ đồng
Theo KTNN, công tác thu hồi nợ đóng bảo hiểm của BHXH Việt Nam còn chưa thực sự tốt. Kết quả nợ phải thu năm 2015 còn lớn và tăng nhiều so với năm 2014 cả về tỷ lệ và số tiền còn nợ. Cụ thể, tổng số tiền nợ đóng các quỹ bảo hiểm đến 31/12/2015 là hơn 9,9 ngàn tỷ đồng, chiếm 4,88% trên tổng số phải thu năm 2015, tăng 5,5% so với số tiền nợ đóng bảo hiểm năm 2014. Trong đó, chủ yếu là nợ đóng BHXH bắt buộc với hơn 7.000 tỷ đồng, chiếm 71,4% tổng nợ đóng.
Một số địa phương có số tiền nợ đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) cao là Hà Nội (2.170 tỷ đồng); TPHCM (1.945 tỷ đồng), Bình Dương (423 tỷ đồng), An Giang (227 tỷ đồng), Đồng Nai (289,7 tỷ đồng)…
Cũng theo KTNN, doanh nghiệp tự giải thể phá sản, ngừng sản xuất kinh doanh hoặc có chủ bỏ trốn không có khả năng thu hồi là một trong những nguyên nhân dẫn đến nợ đóng bảo hiểm. Trong khi đó, cho đến năm 2015, cơ quan BHXH chưa có thẩm quyền để xử phạt các đơn vị, doanh nghiệp vi phạm pháp luật về BHXH mà sau khi phát hiện chỉ dừng lại ở việc làm văn bản đề nghị các sở, ngành xử lý nên hiệu quả không cao.
Ngoài ra, có tình trạng người sử dụng lao động cố tình không đóng BHYT, BHXH hoặc chỉ đóng BHXH, BHYT cho một số người trong bộ khung quản lý để giảm chi phí, thu lợi nhuận nhiều hơn, hoặc lạm dụng tỷ lệ lãi suất phạt chậm nộp thấp hơn lãi suất ngân hàng, thủ tục vay ngân hàng phức tạp nên cố tình nợ BHXH, BHYT.
“Tại một số địa phương như Hà Tĩnh, Nghệ An có tình trạng các sở ban ngành chưa quan tâm đến việc chỉ đạo đôn đốc thu hồi nợ và phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, còn đứng ngoài cuộc, xem đó là trách nhiệm riêng của cơ quan BHXH”, báo cáo của KTNN nêu rõ.
Ngoài ra, số nợ đóng bảo hiểm năm 2015 gia tăng còn do ngân sách trung ương còn nợ đóng, hỗ trợ đóng BHTN số tiền 941 tỷ đồng. Đến hết năm 2015, đã có 3.874 đơn vị bị khởi kiện, 2.052 hồ sơ đã được tòa án xét xử tương ứng hơn 1.334 tỷ đồng, tổng số tiền thu hồi sau khi khởi kiện là 818 tỷ đồng.
Địa phương khởi kiện nhiều nhất là TPHCM (đã khởi kiện 1.905 doanh nghiệp), Hà Nội (402 doanh nghiệp), Bình Dương (247 doanh nghiệp). Trong khi đó, một số địa phương có số nợ BHXH lớn nhưng chưa khởi kiện doanh nghiệp như Bắc Giang với 163,6 tỷ đồng; Yên Bái với 88 tỷ đồng.
Cấp trùng hơn 116.000 thẻ BHYT
Báo cáo của KTNN cho thấy, tính đến 31/12/2015, tổng số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN là gần 68,7 triệu người.
Trong năm, tổng số thu tiền nộp bảo hiểm đạt 217.700 tỷ đồng, tăng 6,89% so với dự toán được Thủ tướng giao và tăng 110,1% so với năm 2014. Trong đó, tổng thu BHXH bắt buộc đạt 147.549,3 tỷ đồng (bao gồm cả lãi chậm đóng BHXH là 400,7 tỷ đồng) và số thu BHXH tự nguyện là 825.705 tỷ đồng.
Qua kiểm toán, KTNN đã điều chỉnh tăng thu quỹ BHXH bắt buộc số tiền 120,7 tỷ đồng và tăng thu quỹ BHXH tự nguyện 496,9 triệu đồng. Đối với thu quỹ BHYT, với số người tham gia xấp xỉ 68,5 triệu người, đạt số thu 59.615 tỷ đồng (đã bao gồm lãi chậm đóng), tăng 2,8% so dự toán. Tuy nhiên, kết quả kiểm toán vẫn cho thấy thu BHYT còn một số tồn tại.
Cụ thể, theo Nghị định 105 năm 2014 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHYT thì Ngân hàng Nhà nước đóng và hỗ trợ đóng BHYT cho các đối tượng chính sách. Tuy nhiên, qua kiểm toán cho thấy, tình trạng cấp trùng thẻ BHYT cho các đối tượng chính sách xảy ra khá phổ biến tại hầu hết các tỉnh, thành phố được kiểm toán. “Tình trạng này đã được KTNN phát hiện từ nhiều năm trước vẫn chưa khắc phục”, báo cáo của KTNN nêu.
Cũng theo KTNN, tổng số thẻ BHYT cấp trùng sau kiểm toán là 116.096 thẻ, tương ứng số tiền hơn 54 tỷ đồng.
