“Ma trận” rau an toàn

> Siêu thị thừa nhận bán rau bẩn
> Nỗi lòng rau sạch

Mua rau siêu thị chỉ vì tâm lý

“Trước thông tin rau quả trên thị trường tràn ngập chất kích thích, hoá chất độc hại, để an tâm, những người nội trợ như chúng tôi đã tìm tới siêu thị vì tin rằng rau, quả bày bán ở đây có nguồn gốc và được đảm bảo là an toàn. Nhưng nói thật, rau ở siêu thị có thực sự an toàn hay không thì người tiêu dùng cũng chịu. Ai cũng nghĩ rau ở siêu thị đã được kiểm soát chặt chẽ về chất lượng nên tin dùng”, bà Lê Thị Thu ở phường Minh Khai, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, đang mua rau tại siêu thị OceanMart, tâm sự.

Đây cũng là tâm lý chung của hầu hết người tiêu dùng mà PV tiếp xúc. Tại siêu thị OceanMart, khu vực bày bán rau xanh có rất nhiều loại rau, củ, quả như: cải xanh, cải bắp, cải ngọt, cải chíp, rau muống, rau đay, rau mồng tơi, su hào, cà chua, đỗ quả, dưa chuột... đều rất tươi, đã được cắt gốc, làm sạch, nhưng không được đóng gói hay dán tem mà bên trên chỉ niêm yết bảng giá.

Khảo sát tại nhiều siêu thị khác ở Hà Nội cho thấy, các loại rau xanh kể trên chỉ được ghi chung chung, không cụ thể về ngày sản xuất và sử dụng hay về nguồn gốc và đơn vị phân phối.

Tại một số siêu thị như Fivimart, rau xanh được bỏ trong túi nilon, bên ngoài đề nhãn rau của HTX Đạo Đức sản xuất và phân phối có địa chỉ ở Vân Nội (Gia Lâm), nhưng không dán tem hay đóng gói kín.

Theo lý giải của nhân viên bán hàng, quy định của siêu thị, rau củ bày bán tại đây thông qua các nhà phân phối và có giấy chứng nhận của các cơ quan chức năng về an toàn vệ sinh thực phẩm.

Vùng rau Vân Nội (Đông Anh) được coi là đầu mối rau sạch cung cấp cho nhiều siêu thị, tuy nhiên thực tế rau từ Vân Nội vào các siêu thị phải qua các khâu trung gian như hợp tác xã tiêu thụ hoặc người thu gom, các đại lý rau sau đó mới đến siêu thị. Vì thế, ngoài giá rau bị đẩy lên khá cao khi tới tay người tiêu dùng, chất lượng rau chủ yếu phụ thuộc đơn vị phân phối.

“Siêu thị thường căn cứ giấy chứng nhận của đơn vị phân phối để nhập hàng, còn nguồn gốc rau, quá trình canh tác và liều lượng sử dụng phân bón, các loại thuốc bảo vệ thực vật có đảm bảo hay không thì do đơn vị phân phối phải chịu trách nhiệm. Siêu thị chỉ quản lý, kiểm tra giấy tờ đảm bảo chất lượng mà mặt hàng nhà cung cấp đem tới”, đại diện một siêu thị nói.

Cơ quan chức năng chưa bảo vệ được dân

Ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội cho rằng, việc báo chí phản ánh một số siêu thị ở Hà Nội nhập rau “bẩn” đóng gói rau an toàn, rau sạch là có thực.

“Người tiêu dùng mua rau ở siêu thị là an tâm về tâm lý, chứ về chất lượng có an toàn hay không thì khó có thể khẳng định. Bởi rau sạch Vân Nội hiện được phân phối trên 70 siêu thị và hàng trăm chợ cóc, chợ dân sinh thì thử hỏi kiểm soát làm sao hết. Người dân đang ở trong một ma trận hàng hoá, ma trận về rau an toàn”, ông Phú nói.

Theo ông Phú, về việc các siêu thị bán rau “bẩn”, trách nhiệm chính là các đơn vị phân phối sản phẩm, nhưng siêu thị cũng phải có phần trách nhiệm khi không kiểm soát nội bộ, không kiểm soát kỹ khâu sản xuất.

“Lỗi do đơn vị phân phối, nhưng nói thật nguyên nhân cũng là do cơ quan quản lý, cơ quan chức năng chưa bảo vệ được người dân, người tiêu dùng. Luật An toàn thực phẩm đã quy định rõ ngành Nông nghiệp phải chịu trách nhiệm từ khâu sản xuất đến phân phối. Như vậy là cơ quan quản lý không kiểm soát chặt chẽ để người ta bỏ rau bẩn, trà trộn rau không đảm bảo vào rau sạch ở các siêu thị. Tôi thấy quy trình kiểm tra kiểm soát đề ra rất chặt chẽ, nhưng khi làm thì rất chơi chớt. Đút rau vào bao bì dán cho nó cái nhãn mác rau sạch thì thử hỏi người tiêu dùng có an toàn không?”, ông Phú nói.

Lãnh đạo Hiệp hội Siêu thị Hà Nội nói rằng, người tiêu dùng chưa thực sự tin tưởng nguồn gốc và chất lượng rau xanh. Bởi ngay cả cách gọi cũng chưa rõ ràng, nơi thì gọi là rau an toàn, nơi là rau sạch, nơi là rau hữu cơ, trong khi bao bì chưa thể hiện cụ thể trách nhiệm của người sản xuất mà chỉ đề chung chung là rau Vân Nội, rau Đạo Đức…

“Sản phẩm rau an toàn, rau sạch khi đến tay người tiêu dùng phải trải qua kiểm tra từ khâu sản xuất, phân phối chứ không chỉ là dán tem hay đeo cho nó nhãn mác vùng sản xuất. Điều này ngày nào chưa làm tốt thì ngày đó vẫn còn rau bẩn, rau không đảm bảo lưu thông trên thị trường” ông nói.

Ông Nguyễn Duy Hồng, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Thực vật thành phố Hà Nội cho rằng, muốn biết rau có sạch, an toàn hay không thì phải phân tích mẫu. “Hiện nay ở các vùng rau an toàn đều có cán bộ của chúng tôi, nhưng việc xử phạt hành chính đối các hộ dân vi phạm là rất khó.

Ở Hà Nội, việc sản xuất rau xanh sử dụng thuốc quá tiêu chuẩn là rất ít. Cái khó là rau các tỉnh mang về rất khó kiểm soát. Vừa qua, kiểm tra các chợ đầu mối, lấy mẫu phân tích cho thấy số lượng vượt quá dư lượng cho phép là khá nhiều, nhưng chủ yếu rau sản xuất ở nơi khác. Hà Nội liên tục xúc tiến ký kết với các tỉnh về việc phân phối sản xuất rau an toàn, nhưng có tỉnh vẫn chưa ký vì họ chưa kiểm soát được chất lượng”, ông Hồng nói.