Xã biên giới Cần Nông thuộc huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng có 394 hộ dân với hơn 2100 nhân khẩu trong đó 197 hộ nghèo, hầu hết sống thưa thớt, rải rác trên núi. Bà con chủ yếu dựa vào nông nghiệp, chăn nuôi nhỏ lẻ, tự cung cấp là chính. Còn nhiều người chưa biết chữ viết tiếng Việt nên tiếp cận thông tin rất khó khăn và đây vẫn là vấn đề bất cập với chính quyền địa phương lâu nay.
Hàng ngày có khoảng 20-30 người dân Cần Nông qua bên kia biên giới làm thuê trong ngày rồi về, chưa kể số người đi làm thuê lâu dài ở sâu hơn trong nội địa Trung Quốc. Khi có dịch, hầu hết các lao động này trở về ở lại trong cộng đồng nên khả năng lây nhiễm là có. Từ ngày 04/02 - 17/04 huyện Hà Quảng đã tiếp nhận cách ly cho 431 trường hợp, trong đó có 216 công dân từ Trung Quốc về. Dù chính quyền huyện và xã có nhiều thông tin hàng ngày đến với người dân trong xã nhưng thông tin mới chỉ có ở tiếng Việt, do đó chưa thực sự đến tới từng nhà từng người.
Nhằm giúp người dân tộc vùng khó khăn phòng chống dịch tốt hơn, ActionAid và Quỹ Hỗ trợ Chương trình dự án An sinh Xã hội Việt Nam (AFV) cùng các đối tác đã tuyển chọn, dịch và xây dựng 1 bộ đồ họa thông tin và 1 video ngắn về phòng tránh Covid-19 bằng tiếng Việt, tiếng Tày, HMông, Ê-đê, Dao và KhMer có nội dung thiết thực, dễ hiểu đến với bà con dân tộc các tỉnh biên giới. Bộ tài liệu và video được sự quan tâm ủng hộ (đóng góp công sức miễn phí) của các họa sỹ, biên dịch viên, chuyên gia, cán bộ thiết kế của Trung tâm Nghiên cứu Quyền con người vùng Dân tộc, Miền núi (HRC) và Trung tâm Phát triển Truyền thông và Sức khỏe (HCDC).
Chương trình hỗ trợ phát triển huyện Hà Quảng (LRP 8) đã tổ chức giới thiệu thông tin bằng tiếng dân tộc đến các hộ dân, thông qua hệ thống loa phóng thanh, truyền thanh ở xã, phát tờ rơi, và điện thoại di động. Bằng cách này thông tin đến với người dân nhanh hơn và đảm bảo an toàn, do không tập trung đông người. Bên cạnh đó, LRP 8 đã kết hợp với UBND xã Cần Nông tổ chức trao quà đến 150 hộ dân nghèo trong xã, phần nào giúp các hộ vượt qua khó khăn đợt dịch này. Các phần quà bao gồm dầu ăn, muối, gạo, khẩu trang vải kháng khuẩn, xà phòng rửa tay. Ngoài ra, các hoạt động phục hồi sinh kế sau dịch đã được LRP 8 thảo luận với cộng đồng và lên kế hoạch, ActionAid và AFV đã cam kết hỗ trợ ngay khi hết dịch.
Anh Hoàng Văn Chúng, 47 tuổi, dân tộc Nùng, sống với mẹ già ở xóm Bó Thẩu, vợ con anh đều đã mất. Là hộ nghèo trong xóm, hàng năm, gia đình anh đều thiếu ăn trong 3 – 5 tháng, nếu không làm mùa anh đều đi làm thuê bốc vác, làm phụ hồ, lấy củi để có tiền mua lương thực, thuốc men chăm sóc mẹ già. Anh bày tỏ “Cảm ơn đã giúp đỡ gia đình tôi và các hộ nghèo của xã Cần Nông trong lúc khó khăn này. Cảm ơn các cán bộ đã không quản đường xa đã đến tận nhà và hướng dẫn cách phòng tránh dịch, cách đeo khẩu trang và cấp phát thực phẩm. Hôm qua, loa xã đã phát tin chống dịch bằng tiếng Mông, tiếng Tày và tiếng Dao, tôi cũng nghe được, hiểu cách giữ sức khỏe. Cảm ơn nhiều lắm”.
ActionAid là một Liên đoàn quốc tế đã thực hiện các chương trình giảm nghèo và phát triển ở Việt Nam từ năm 1989, hỗ trợ các sáng kiến sinh kế, giải pháp xã hội và môi trường hướng đến giảm nghèo và phát triển bền vững và công bằng.
Quỹ Hỗ trợ Chương trình dự án An sinh xã hội Việt Nam (AFV) là một quỹ từ thiện xã hội của Việt Nam được thành lập năm 2016 và thực hiện các chương trình hỗ trợ phát triển ở những vùng khó khăn hoặc cho các đối tượng khó khăn.
Chương trình Hỗ trợ phát triển huyện Hà Quảng là chương trình hợp tác giữa ActionAid – AFV và UBND Huyện Hà Quảng từ năm 2019 đến nay. Mục tiêu của chương trình nhằm xây dựng các giải pháp sinh kế, xã hội và môi trường cho phát triển bền vững và công bằng của đia phương. Trong đợt này, ActionAid và AFV hợp tác với các đối tác và các nhà tài trợ hỗ trợ hơn 10 nghìn người trong 12 tỉnh thành cả nước vượt qua Covid-19.
