“Chúng ta đều đúng, chỉ có trời sai?”
Đầu phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh giơ biển tranh luận với một số đại biểu về sự tác động của thủy điện tới môi trường. Lý giải về tính “hai mặt” cũng như xâm phạm đất rừng tự nhiên của thủy điện mà đại biểu Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) đề cập, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định, quy trình pháp lý, bài bản trong quản lý thủy điện là những nhân tố cơ bản giúp các cấp có thẩm quyền đánh giá dự án đó hiệu quả hay không, mức độ tác động tiêu cực thế nào.
“Khi tranh luận vấn đề thủy điện, chúng tôi cảnh báo câu chuyện 30 năm, 40 năm, thậm chí 50 năm nữa, không phải câu chuyện ngày hôm nay”. ĐB Dương Trung Quốc (Đồng Nai) Theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, với dự án thủy điện, nếu vượt quá 10 ha rừng/1 MW thì dự án sẽ không được xem xét. Ngoài ra, khi bổ sung vào quy hoạch, Bộ Công Thương phải thông qua “chốt chặn” đầu tiên - làm thủ tục xin ý kiến tất cả các bộ, ngành liên quan. Trước ý kiến của đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai) về “vòng đời” thủy điện nhỏ, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định, các dự án này khi hết khấu hao sẽ căn cứ theo Luật Xây dựng, Luật Điện lực để đánh giá…
“Các báo cáo ĐTM (đánh giá tác động về môi trường) đều phải đăng công khai trên các trang điện tử của cơ quan thẩm định. Chúng ta hoàn toàn có cơ sở để biết được có đảm bảo hay không”, Bộ trưởng khẳng định.
Tranh luận lại, đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương) đánh giá: “Phát biểu như Bộ trưởng Trần Tuấn Anh từ hôm qua đến giờ, tôi thấy mọi thứ chúng ta đều đúng, chỉ có trời sai là mưa nhiều quá”. Vị Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh cho rằng, những lý do do quy hoạch, hay khâu tổ chức thực hiện mà Bộ trưởng đưa ra “chưa ổn”. “Ở đâu có nhiều nhà máy thủy điện, ở đấy gắn liền với lũ quét, lũ ống, sạt lở, ngập lụt”, ông Hồng nhận định.
Tranh luận về "quả bom nổ chậm"
Cùng tranh luận, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa) đồng tình với nhận định tính “hai mặt” của thủy điện. Với đánh giá các dự án thủy điện như “quả bom nổ chậm” mà đại biểu Dương Trung Quốc ví von, ông Thịnh cho đây là nhận thức chủ quan về điều kiện khách quan.
“Vấn đề đặt ra là có đúng như vậy không? Nếu đúng là “quả bom nổ chậm” thì chúng ta phải tháo ngòi nổ. Tôi nghĩ cũng không đến mức “quả bom nổ chậm”, nếu đúng vậy thì nguy hiểm quá”, ông Thịnh cho hay.
“Tôi nghĩ vấn đề thủy điện cũng không đến mức độ như quả bom nổ chậm. Nếu đúng bom nổ chậm thì nguy hiểm quá”. ĐB Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa) Tiếp tục tranh luận ngay sau đó, ông Dương Trung Quốc nói: “Khi chúng tôi cảnh báo là câu chuyện 30 năm, 40 năm, thậm chí 50 năm nữa, không phải câu chuyện ngày hôm nay. Nếu chúng ta không nhìn nhận trước thì chúng ta sẽ để lại di họa cho con cháu phải giải quyết”, ông Quốc bày tỏ.
Tự nhận mình dân “ngoại đạo”, song đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) cũng muốn tranh luận về vấn đề này. Liên hệ đến thủy điện Sông Đà, ông Vân nhấn mạnh, mục tiêu ban đầu là trị thủy, nên Hà Nội tránh được các trận lụt lịch sử.
“Từ ngày có Nhà máy thủy điện Sông Đà đến nay đã điều tiết nước rất tốt. Lũ lụt ở vùng Đồng bằng sông Hồng cơ bản được khắc phục, đấy là mặt tốt của thủy điện”, ông Vân cho hay. Còn mặt trái là sự lạm dụng việc xây dựng các nhà máy thủy điện, lựa chọn địa điểm, quy trình… để trục lợi thông qua phá rừng, lấy gỗ quý.
“Đánh giá phải xem xét cho khách quan nhiều chiều và thấy được rằng, con người chính là chủ thể vi phạm pháp luật, do lợi ích nhóm gây ra”, ông Vân nhận định, đồng thời cho rằng, không nên vì lũ lụt mà đổ hết cho thủy điện.
“Có những ngày lượng mưa ở Quảng Nam trên 500 mm có thể nói là trời đổ nước xuống chứ không phải mưa nữa”. Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà Cùng với đó, trạng thái vùng áp suất duy trì rất lâu ở miền Trung tạo ra lượng mưa vượt qua các chỉ số đo lịch sử. Có những ngày lượng mưa như ở Quảng Nam lên đến trên 500mm/ngày. “Lượng mưa đấy có thể nói là trời đổ nước xuống chứ không phải mưa nữa”, ông Hà khẳng định.
