 |
| Cụ Khoang bên con, cháu, chắt Ảnh: H.T |
Cụ là Nguyễn Thị Khoang, mẹ của liệt sĩ Trần Duy Dần ở khóm Thành Công, thị trấn Hồ Xá, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị.
Trước khoảng sân gạch cũ kỹ, cụ Khoang móm mém vui chuyện, giọng hài hước yêu đời của người quê Vĩnh Tú-cái nôi chất liệu cuốn sách Làng trạng Vĩnh Hoàng nổi tiếng trong Nam ngoài Bắc: “Tui tuổi Tý, cầm tinh con chuột, tính tuổi mụ chỉ còn ít bữa nữa là 113 tuổi.
Ở trong làng, một lứa với tui họ chết lâu lắm rồi, chỉ còn một mình tui sống đến chừ. Đếm tuổi thì nhiều hung rồi, người thì nhỏ như củ khoai lang dưng mà ăn được lắm, mỗi bữa đơm lút ngọn 2 bát cơm đó”.
Sinh ra trong một gia đình bần cố nông nghèo khổ, mới lên mười tuổi cụ Khoang đã phải đi làm thuê làm mướn kiếm cơm phụ đỡ gia đình, đến tuổi mười tám thì nên duyên vợ chồng với anh nông dân cùng đinh trong làng tên là Trần Duy Ruộng, rồi có với nhau 4 mặt con, hai trai hai gái.
Năm 1947, chồng chết, giặc Pháp đốt trụi nhà, cụ Khoang ôm các con chạy nạn, nhờ cậy làng trên xóm dưới, làm thuê làm mướn khắp nơi. Cả phủ Vĩnh Hoàng ngày ấy, ai ai cũng tỏ tường cụ Khoang, một phụ nữ chân chỉ hạt bột cần mẫn vượt khó.
Ngày tháng cơ hàn dần trôi, các con đã khôn lớn yên bề gia thất. Đứa con trai một Trần Duy Dần, cụ gửi cho cách mạng và năm 1951 đã anh dũng hy sinh trong một trận càn chống Pháp. Chồng chết, con trai hy sinh, cụ nuốt nước mắt vào trong, một mực ở vậy thờ chồng, con.
 |
| Cụ bà Nguyễn Thị Khoang |
Trong chiến tranh, bom đạn Mỹ vùi dập làng quê, cụ Khoang cùng mọi người tạm rời xóm làng sơ tán ra tận huyện miền núi Tân Kỳ (Nghệ An), mãi năm 1973 mới trở lại quê nhà.
Về quê, đã ở tuổi 78, nhưng ngày ngày cụ vẫn miệt mài chăm chỉ làm ra hạt lúa củ khoai để tự nuôi mình và phụ giúp lo cho con cho cháu. 17 năm về trước, cụ theo người con gái út-bà Trứ lên định cư ở khóm Thành Công để nhờ cậy tuổi già.
Bà Trứ kể, cách đây 14 năm, cụ Khoang đã có 3 lần... qua đời, nhưng cả 3 lần ấy lúc chuẩn bị mai táng thì cụ... sống lại. Đặc biệt là lần thứ ba vào một buổi chiều năm 1995, tự dưng cụ ngã quỵ rồi... “đi” luôn mấy tiếng đồng hồ, cả nhà lo chuyện hậu sự chuẩn bị mai táng thì đột nhiên cụ... tỉnh dậy, nói năng lưu loát, sinh hoạt bình thường như sau một giấc ngủ dài.
“Từ nớ tới ni, mạ tui không hề đau ốm chi cả, sức khoẻ như tốt lên hẳn. Thi thoảng lúc trái gió trở trời, tay chân có đau nhức đôi tý nhưng lấy dầu xoa bóp là xong, là mạ lại lọ mọ lấy dao gọt cà, tước cải ngâm chua cho đứa cháu dâu đem chợ bán”-Bà Trứ nói.
