> Những câu chuyện đời thường với bác Văn
> Tướng Giáp với Đặng Tiểu Bình, McNamara và Brezjinski
Mãi gần 40 năm sau, tôi mới được gặp và nói chuyện trực tiếp với ông. Ấy là, tháng 7/1989, sau khi tham dự Liên hoan phim Truyền hình Quốc tế ở Mát-xcơ-va. Trên đường về nước trong một chuyến máy bay IL-82 của Liên Xô. Khi máy bay dừng ở Ta-sken, thủ đô nước Cộng hòa U-dơ-bê-kít-xtan, chúng tôi vào phòng chờ. Thấy Đại tướng, tôi lễ phép, kính trọng chào. Nhìn tôi, ông lên tiếng:
- Vào đây cháu rồi hỏi: Cháu sang đây công tác à?
-Dạ. - Tôi cung kính đáp, cháu sang tham dự Liên hoan phim Truyền hình Quốc tế “ Raduga ” lần thứ 8 được tổ chức ở Mát-xcơ-va.
Lúc này Đại tướng mới chú ý nhìn thẳng tôi, nói tiếp:
-À, hình như cháu phát biểu trên đài Truyền hình Mát-xcơ-va phải không?
-Dạ, vâng ạ.
- Sao không nói tiếng Việt mà lại nói tiếng Nga?
- Dạ, thưa bác, ban tổ chức Liên hoan yêu cầu những người tham gia Ban Giám khảo phải nói tiếng Nga.
- Thế cháu học tiếng Nga ở đâu?
- Dạ, tháng 10 năm 1954, cháu cùng 100 bạn từ Nam Ninh, Trung Quốc sang Mát-xcơ-va học ạ.
- Thế, cháu đi cùng đợt với Hồng Anh nhà bác hả?
- Dạ, vâng ạ. - Tôi khe khẽ đáp.
- Thế đi liên hoan có được giải gì không?
- Thưa bác, đoàn ta được giải nhì ạ.
- Cố gắng lần sau đoạt giải nhất cháu nhé.
- Dạ, vâng ạ.
Tôi đáp lại và cảm giác mình quá nhỏ bé đứng trước vị tướng huyền thoại của cả nhân loại. Từ đó trở đi tôi cũng không có dịp gặp Đại tướng nữa, nhưng luôn tìm kiếm những tài liệu về vị danh tướng thế giới này để đến lúc nào đó có thể viết kịch bản phim tài liệu truyền hình mà không lặp lại những gì các phim trước đó đã làm, cố gắng không giẫm chân lên họ. Tôi đã viết xong một kịch bản về Đại tướng.
Năm 2002, khi làm phim tài liệu “Đất và Người Thái Nguyên”, tôi mới có dịp gặp lại Đại tướng. Lúc này, ông đã ngoài 90, tuy có gầy đi, nhưng vẫn nhanh nhẹn, hoạt bát và minh mẫn. Vừa nhìn thấy tôi, bác Văn lên tiếng trước:
- Từ hồi đi Liên hoan Truyền hình Quốc tế “ Ra-đu-ga ”, cháu vẫn làm phim chứ?
- Dạ, cháu vẫn làm ạ.
Trong cuộc phỏng vấn, Đại tướng cho những thông tin, khẳng định về ATK Trung ương gồm 3 tỉnh Thái Nguyên, Bắc Kạn và Tuyên Quang, nhưng ATK Thái Nguyên vẫn là ATK chính. Mọi quyết sách lớn đưa cuộc kháng chiến đi tới thắng lợi đều diễn ra ở đây.
Khi nói về những năm tháng sống và làm việc ở ATK Định Hóa, Thái Nguyên, Đại tướng say sưa kể nhiều chuyện lý thú. Ông nhắc tới những địa danh: Bảo Biên, Thanh Định, Lục Giàng, Khuôn Tát, Tỉn Keo v.v.. như trở về với quá khứ gian nan, nhưng đầy tình cảm mặn nồng, trong sáng.
Sáng ngày 5/10 vừa qua, mở internet, đọc tin Đại tướng qua đời, lòng tôi bỗng se lại. Và những ký ức cũ cứ ào ạt trở về trong tôi. Hình ảnh bác Văn, vị tướng tài đức vẹn toàn một lần nữa lại thôi thúc tôi phải tiếp tục sự nghiệp của mình và không bao giờ được phép nghĩ đến giới hạn của tuổi tác.
Hà Nội ngày 6/10/2013
