Cụ thể, ông Nhưỡng cho rằng, Viện kiểm sát nhân dân được giao hai chức năng tối quan trọng là thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. Về lý luận và thực tiễn cho thấy, nhà nước đang đặt hai trọng trách như hai trái núi lên vai ngành kiểm sát, trong khi ngành tòa án mới là cơ quan nắm quyền lực tư pháp.
“Nhiều cử tri trao đổi rằng, đã thế người đứng đầu ngành kiểm sát nhân dân còn chịu sự lép vế trong sắp xếp, bố trí nhân sự ở địa phương, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân và Chánh án Tòa án nhân dân rất khó có chân trong Ban Thường vụ . Ở T.Ư, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao chỉ là Ủy viên T.Ư trong khi người đứng đầu hệ thống mà Viện Kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm soát hoạt động Tư pháp (Bộ Công an- PV) là Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư T.Ư, do đó việc phối hợp đã khó khăn 5- 6 thì việc kiểm sát lại gấp bội phần”, ông Nhưỡng nói, đồng thời đề nghị, nếu đây là một nguyên nhân làm giảm vai trò của Viện kiểm sát nhân dân thì đề nghị QH, các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, để cải thiện cho ngành thực thi nhiệm vụ.
Ông Nhưỡng phân tích thêm: “Tôi không đổ lỗi mọi lý do những khó khăn yếu kém trong việc điều tra truy tố, xét xử, thi hành án cho cơ quan cảnh sát nhân dân, nhưng công bằng mà nói, không thể không nói đến trách nhiệm của ngành kiểm sát nhân dân và các Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân. Vì xét cho cùng nếu có bản lĩnh, có phẩm chất chính trị, pháp lý vững vàng vẫn có thể vượt qua cửa ải khó khăn để gìn giữ và nâng cao vị thế. Không thể đổ lỗi cho khách quan, nhất là trong bối cảnh nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa”.
Ông Nhưỡng cũng cho rằng, yếu tố chủ quan mới quyết định. “Nếu cứ như tình trạng hiện nay, cử tri đánh giá hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân chưa ngang tầm nhiệm vụ được giao. Có thể nói rằng, vị thế của ngành kiểm sát nhân dân hiện nay giảm rất nhiều so với những năm trước đây. Vì thế phải thắng thắn nhìn vào sự thật, nhận diện và quyết tâm hơn”, ông Nhưỡng nói.
Để giải quyết tình trạng này, ông Nhưỡng nêu hai vấn đề. Thứ nhất, trong thực hành quyền công tố, Viện cần quyết tâm tránh trở thành khớp nối trung chuyển cho oan sai, bức cung, nhục hình, bỏ lọt tội phạm. Phải truy tố đúng người, đúng tội, không dễ dãi xây dựng cáo trạng truy tố trên cơ sở các kết luận điều tra trái pháp luật, thiếu tin cậy.
Phải phúc tra đầy đủ, thể hiện đầy đủ quyền công tố của nhà nước, tránh hạ thấp chất lượng, chịu lép vế trong quá trình tranh tụng hoặc tha bổng cho các vi phạm. Hai là trong công tác kiểm soát hoạt động tư pháp, Viện cần quyết liệt xem xét xử lý theo thẩm quyền kể cả sử dụng quyền điều tra để xử lý tội phạm đối với cán bộ công nhân viên hoạt động tư pháp. Không nên đẩy các sai phạm về các cơ quan xử lý nội bộ theo kiểu dĩ hòa vi quý.
ĐBQ Nguyễn Quang Dũng, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã tranh luận với phát biểu của ông Nhưỡng. “Tôi thấy rằng phát biểu của ĐB Lưu Bình Nhưỡng là mang tính chủ quan, hồ đồ. Phải nói rằng là có sự xúc phạm đối với cán bộ ngành kiểm sát”, ông Dũng nói.
Ông Dũng lý giải ,Viện kiểm sát nhân dân thực hiện nhiệm vụ quyền hạn của mình theo sự phân công và không thể nói rằng có sự lép vế giữa cơ quan này với cơ quan khác trong hệ thống tổ chức bộ máy của chúng ta.
“Khi nói rằng Viện kiểm sát có biểu hiện né tránh, lép vế chúng tôi không đồng ý”, ông Dũng nói.
Ông Dũng lý giải thêm, để đánh giá hoạt động của Viện Kiểm sát thì QH có một cơ quan chuyên trách là Ủy ban Tư pháp. “Tôi rất đồng tình với báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp đánh giá trong nhiều năm qua, kể cả năm nay, hoạt động của Viện Kiểm sát và ngành kiểm sát nói chung đã có nhiều cố gắng”, ông Dũng nói.
Ông Dũng nêu, trên thực tế thấy rằng, trong vài năm gần đây, đặc biệt 2 năm qua, những vụ án lớn và tham nhũng kinh tế lớn được đưa ra truy tố xét xử nghiêm minh. “Rõ ràng, trong đó có đóng góp của Viện kiểm sát, dưới sự chỉ đạo của Đảng, các cơ quan công an. kiểm sát, tòa án đã phối hợp tiến hành các biện pháp tố tụng để truy tố xét xử.
Vậy thì không thể cho rằng là Viện kiểm sát thực hiện không đầy đủ quyền năng, chức năng, nhiệm vụ của mình. Do đó tôi thấy rằng cần phải có nhìn nhận, đánh giá một cách toàn diện và đúng đắn. Tất nhiên báo cáo của Viện Kiểm sát cũng như báo cáo thẩm tra cũng thừa nhận còn một số tồn tại. Tuy nhiên, những tồn tại đó không thể phủ nhận những đóng góp của ngành trong sự nghiệp chung”, ông Dũng nói thêm.
Sau giờ nghỉ giải lao, ĐBQH Lưu Bình Nhưỡng đã ấn nút trao đổi lại. Ông Nhưỡng cho rằng, ông không định tranh luận lại, nhưng nếu không trao đổi lại thì có rất nhiều băn khoăn.
“Không chỉ tôi mà các đại biểu khác cũng băn khoăn. Ở đây tôi nêu đánh giá của cá nhân tôi là có tình có lý. Thứ hai là tôi phát biểu với tinh thần hết sức xây dựng chứ không có gì quy chụp cho ai có vấn đề gì. Thứ ba là quả thật tôi rất hiểu tâm tư của đại biểu Quang Dũng bởi vì đại biểu là người của ngành kiểm sát nhân dân, thực sự là đây là vấn đề tôi rất chia sẻ”, ông Nhưỡng nói.
Ông Nhưỡng nói thêm: “Thực sự cá nhân tôi thì không buồn. Cử tri và Quốc hội sẽ đánh giá về thái độ của tôi. Một ĐBQH đánh giá về tôi thì cũng không phải là ghê gớm. Tôi có 2 cái lẽ như thế này. Đây là nghị trường, đây là ngôi nhà của Tổ quốc, đây không phải là nơi để họp ngành, để bảo vệ cho lợi ích riêng của ngành nào.
Tất cả các đại biểu ở đây mang lợi ích của Tổ quốc của nhân dân. Thứ hai, đã là nghị sĩ, là người được Đảng, Nhà nước lựa chọn vào đây thì cũng nên có thái độ không nên bức xúc quá, thể hiện ngôn ngữ đủ văn hóa để cho mọi người cùng nghe, chứ không cử tri họ sẽ đánh giá Quốc hội”.
Ông Nhưỡng khẳng định: “Tôi chỉ muốn nói như thế thôi, chứ quả thật với Quốc hội là tôi không buồn. Quả thật là tôi không buồn. Xin cảm ơn Quốc hội”, ông Nhưỡng kết thúc phần tranh luận.
