Ngày 1/6, đoàn công tác của Ban chỉ đạo Nhà nước về đổi mới cơ chế hoạt động đơn vị sự nghiệp công lập do Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Bộ KH&CN về cơ chế quản lý, cơ chế tài chính, hệ thống tổ chức khoa học và công nghệ.
Theo báo cáo của Bộ KH&CN, hiện cả nước có 1.432 tổ chức KH&CN công lập với tổng số nhân lực nghiên cứu thuộc khu vực công lập 139.531 người. Các tổ chức KH&CN công lập đã có nhiều kết quả KH&CN, đóp góp thiết thực cho phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, Bộ KH&CN cũng thừa nhận các tổ chức, đơn vị còn trùng lắp về hiệu quả, hoạt động không cao. Việc đầu tư từ ngân sách nhà nước cho các tổ chức KH&CN công lập còn dàn trải, mang tính cào bằng, chưa thực sự chú trọng tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm. Việc tinh giản biên chế chưa hiệu quả, năm 2015 chỉ tinh giản 04 viên chức, năm 2016 tinh giản 03 viên chức.
Vụ trưởng Vụ tổ chức cán bộ (Bộ Khoa học và Công nghệ) Trần Đắc Hiến thẳng thắn, hiện nay 90% chi hoạt động thường xuyên là quá lớn, chỉ còn gần 10% chi hoạt động nghiên cứu đầu tư thì khó tạo ra sản phẩm có chất lượng cao. Thêm vào đó, tính trung bình mỗi bộ, địa phương có 13 tổ chức khoa học cũng là nhiều.
Theo ông Hiến, nếu sắp xếp lại các tổ chức KH&CN như doanh nghiệp Nhà nước, hợp nhất, giải thể để tập trung ngân sách cho những đơn vị hoạt động hiệu quả, trọng điểm thì mới có tổ chức KH&CN mạnh tầm khu vực và thế giới.
Ông Hiến cho rằng, nhân lực KH&CN trong các tổ chức phân bổ không đồng đều, chủ yếu tập trung ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Trên 90% số tổ chức KH&CN ở các địa phương có số nhân lực dưới 30 người, trong đó nhiều tổ chức có số nhân lực dưới 10 người. Cơ cấu nhân lực trong từng tổ chức cũng chưa hợp lý, tỷ lệ nhân lực gián tiếp trên tổng số nhân lực trực tiếp còn quá cao.
Nhìn nhận nhiều tổ chức khoa học và công nghệ quá nhỏ, chỉ 10 người nhưng vẫn có 1 trụ sở, chiếm 1 miếng đất, có bảo vệ, có lễ tân phục vụ nên không thể cải cách được tiền lương…, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu sắp xếp lại, mục tiêu là nâng cao năng lực, tiềm lực khoa học và công nghệ, đóng góp nhiều nhất cho tăng trưởng kinh tế - xã hội; không sắp xếp đổi mới thì khó lòng cải cách tiền lương.
Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho rằng việc Trung ương thảo luận Đề án đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế tài chính, tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL) là cơ hội để cho đơn vị KH&CN phát triển đột phá, thực sự đóng góp vào tăng trưởng của nền kinh tế. Đây là cơ hội rất tốt để Bộ KH&CN cùng phối hợp với các bộ, ngành kiến nghị với Trung ương nhằm tháo gỡ đồng bộ để hoạt động của các tổ chức KH&CN hoạt động thực sự có hiệu quả.
Bộ trưởng cũng thẳng thắn chỉ ra, cái được của tự chủ, tự chịu trách nhiệm sẽ giúp khoảng cách trong việc đưa các kết quả nghiên cứu đến với doanh nghiệp/thị trường ngắn hơn, song thực tế đây là chặng đường rất dài.
