Vụ việc mới nhất được Phòng 3, Cục cảnh sát môi trường phía nam (C36) phát hiện vào ngày 22/10. Qua sự phối hợp với Hải quan cảng Sài Gòn khu vực IV (Cảng Phước Long), C36 đã tiến hành kiểm tra lô hàng của doanh nghiệp tư nhân (DNTN) thương mại Nghệ Phong (trụ sở tại địa chỉ số 8, ấp Voi Lá, xã Long Hiệp, huyện Bến Lức, tỉnh Long An) và phát hiện thêm một lượng rác thải lớn được nhập.
Theo tờ khai nhập khẩu của DNTN Nghệ Phong, có đến 17 container, với trọng lượng 343,110 tấn chứa mành nhựa PE các loại, nhiều màu chưa qua sử dụng.
Tuy nhiên, trên thực tế khi những container này mở ra, bên trong toàn bộ là lượng rác thải đã qua sử dụng, bốc mùi hôi thối và chứa nhiều tạp chất. Tại hiện trường có sự chứng kiến của giới báo chí, mùi hôi thối của những container này bốc ra đã khiến mọi người phải bịt mũi, gây khó khăn cho lực lượng kiểm tra.
Trước đó, khoảng 1 tuần, một vụ nhập rác thải cũng được cơ quan chức năng lật tẩy. Ngày 16/10, C36 phát hiện 13 container của Cty TNHH Sản xuất và thương mại Quang Hưng Thịnh (trụ sở tại địa chỉ A6/11E ấp I, xã Vĩnh Lộc, huyện Bình Chánh, TPHCM) được đưa vào cảng VICT (quận 7).
Dù chủ hàng có khai với Hải quan là 248 tấn nhựa phế liệu chưa qua sử dụng, nhưng khi những container được mở ra thì cơ quan chức năng phát hiện đó là bao bì nhựa đã qua sử dụng, chai nhựa PE được ép lại một cách cẩu thả, hôi thối và nhiều nước đen chảy ra từ các túi ni lon.
Ngày 12/10, C36 phối hợp với Sở Tài nguyên - Môi trường TPHCM cùng Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn - khu vực II tiến hành kiểm tra 24 container hàng của Cty TNHH thương mại Anh Trang tại cảng Khánh Hội. Mặc dù hồ sơ hải quan khai báo, đây là loại phế liệu được ép thành khối nhập về để chế biến thép nhưng thực tế qua kiểm tra thì đó là các loại phế liệu như: vỏ chai nhựa, nắp kim loại, các loại lon, bịch ni-lông...
Các khối phế liệu này đều dính tạp chất bốc mùi hôi thối nồng nặc, không đảm bảo môi trường. Điều quan trọng hơn, thượng tá Dương Văn Linh, Phó trưởng phòng 3, Cục C36 cho biết thêm, Cty Anh Trang đã nhập tổng cộng 91 container, bao gồm 67 container về cảng Cát Lái và 24 container về cảng Khánh Hội, tổng trọng lượng là 2.200 tấn. Trong đó 18 container chưa mở tờ khai hải quan.
Như vậy, tính từ lúc C36 “ra tay”, chỉ trong một thời gian ngắn, lượng rác thải đổ bộ vào TPHCM bị phát hiện đã là hơn 3.000 tấn.
Phải xử lý mạnh tay
Theo thống kê, trường hợp của Cty Quang Hưng Thịnh cũng phải trả với số tiền vài trăm nghìn USD để mua từ Mỹ và chuyển vào TPHCM. Những doanh nghiệp khác cũng bỏ ra hàng chục ngàn USD để nhập rác.
Những trường hợp nhập rác thải bị phát hiện nói trên, theo Thượng tá Dương Văn Linh, là vi phạm Luật Bảo vệ môi trường. Những trường hợp này sẽ bị xử lý theo quy định.
Tuy nhiên, nhận định của các nhà chuyên môn cho rằng, việc xử lý hành chính vẫn chưa đủ mạnh. Bộ TN&MT cần kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan và UBND các tỉnh, thành phố, có biện pháp hữu hiệu để cưỡng chế chủ hàng thực hiện các quyết định xử lý.
Cần thiết hơn là bổ sung tội danh nhập rác thải vào qui định của Bộ Luật hình sự để có thể xử lý hình sự những đối tượng cố tình nhập rác thải.
Việt Nam là thành viên của Công ước Quốc tế Basel về kiểm soát việc vận chuyển qua biên giới chất độc hại và loại bỏ chúng. Vì vậy, Bộ TN & MT cần có công hàm gửi cơ quan Môi trường các nước xuất khẩu phế liệu có biện pháp ngăn ngừa việc xuất khẩu những loại nhựa phế thải (thực chất là chất thải) vào Việt Nam!
