Sau chuyến công tác của Đoàn chuyên gia của UNESCO-ICOMOS tại Huế hồi trung tuần tháng 10, mới đây Đoàn đã gửi bản Dự thảo khuyến nghị đến cơ quan chức năng của tỉnh Thừa Thiên-Huế, trong đó, vấn đề nêu trên rất được nhấn mạnh, gây sự “bất ngờ” đối với chính quyền nơi đây.
 |
| Sông Hương nhìn từ đồi Vọng Cảnh |
Lo ngại về xây dựng
Đoàn chuyên gia đặc biệt lưu ý UBND và cơ quan chức năng tỉnh Thừa Thiên-Huế đến vấn đề mở rộng phạm vi khu vực I của các cụm di tích Huế, không chỉ có công trình kiến trúc cụ thể mà phải bao gồm khu vực cảnh quan hoặc những yếu tố thiên nhiên liên quan (các núi, đồi, sông, hồ và khu vực nối liền từ di tích đến các yếu tố thiên nhiên này) và góp phần tạo nên giá trị nổi bật của di sản.
Chính vì thế, phần “Kế hoạch quản lý” trong bản Dự thảo khuyến nghị vừa được gửi tới cơ quan chức năng của tỉnh, Đoàn công tác UNESCO-ICOMOS cho biết: “Cần tạm đình chỉ những hoạt động xây dựng và hạ tầng lớn trong vùng đệm được xác định mới (Khu vực II) cho đến khi khung pháp chế quy định cần thiết được thông qua”.
Cũng cần phải nói thêm, trong thời gian công tác tại Huế vừa qua, Đoàn chuyên gia đã tiến hành khảo sát một số di tích quan trọng và làm việc với UBND tỉnh và cơ quan chức năng.
Từ sự quan sát, nghiên cứu này, Đoàn chuyên gia đã đưa ra nhận định, việc xây dựng đường tránh Tây Nam đi qua khu vực lăng Minh Mạng và Khải Định đã làm ảnh hưởng đáng kể đến cảnh quan và không gian do tiếng ồn của động cơ ô tô và còi xe có trọng tải lớn đi qua khu vực này.
Đáng lo ngại hơn, một phần đường tránh Tây Nam ăn vào sườn núi Chóp Vung phía trước bên phải lăng Khải Định và đã xâm phạm vào yếu tố Tả Thanh Long (theo luật phong thủy).
Thêm nữa, cần hạn chế việc phát triển công trình xây dựng mới cao tầng ở khu vực đường tránh và cầu Tuần. Theo chuyên gia, hiện có hai công trình tương đối lớn (1 ở gần bờ Bắc cầu Tuần là trụ sở UBND xã Hương Thọ và 1 là chợ Tuần xây sát bờ sông), phần nào ảnh hưởng đến cảnh quan bờ sông Hương...
Do vậy, bản Dự khuyến nghị nêu rõ, cần tiến hành những nỗ lực đặc biệt để làm giảm thiểu những tác động tiêu cực của các hạ tầng xây dựng trong thời gian gần đây, bao gồm việc ảnh hưởng tầm nhìn và tiếng ồn liên quan đến đường tránh Tây Nam và cầu Tuần, và tránh sự mở rộng đô thị thiếu quy hoạch chung quanh những con đường mới và khu vực cầu Tuần.
Cần chuẩn bị báo cáo công bố điều chỉnh lại giá trị nổi bật toàn cầu
Bản Dự thảo còn khuyến nghị xem xét bản chất đặc biệt của những cảnh quan mang yếu tố phong thủy tạo nên đặc trưng của Khu di sản Thế giới Huế, phạm vi điều tra nên được mở rộng để bao gồm những đặc trưng tự nhiên và địa danh có liên quan đến các công trình kiến trúc hiện nay đang được ghi tên vào Danh mục Di sản Thế giới như đồi, núi đá, hệ thống thủy đạo và các đảo nhỏ.
Liên quan đến khuyến nghị này, Đoàn chuyên gia cho rằng, từ trước tới nay chúng ta chỉ mới khoanh vùng đối với công trình di tích kiến trúc, một phần của cảnh quan chứ chưa quan tâm đến các yếu tố liên quan mật thiết đến di tích kiến trúc đó.
Họ lập luận, nếu chỉ quan tâm bảo vệ bản thân công trình di tích kiến trúc đó mà “bỏ qua” những yếu tố liên quan như phong thủy, cảnh quan xa, gần... thì sẽ làm giảm đi rất nhiều giá trị.
Bản Dự thảo cũng đã nói rõ trong kế hoạch quản lý là, ranh giới của vùng lõi (Khu vực I) được mở rộng và vùng đệm (Khu vực II) cần được xác định rõ theo các nguyên tắc và gửi đến Trung tâm Di sản thế giới (WHC).
Cũng trong phần “Kế hoạch quản lý”, Đoàn chuyên gia khuyến nghị cần chuẩn bị một bản báo cáo công bố điều chỉnh lại về Giá trị nổi bật toàn cầu, phản ánh đặc điểm của địa danh đó được xem như cảnh quan văn hóa. Bản báo cáo này sẽ được gửi đến Trung tâm Di sản thế giới để đánh giá bình luận vào cuối năm 2007.
Và một bản Kế hoạch quản lý, gồm những nguyên tắc chung dành cho toàn bộ Khu Di sản Thế giới và những tiểu kế hoạch cho mỗi vùng lõi được mở rộng nên được triển khai chuẩn bị đệ trình UNESCO nằm trong khuôn khổ văn bản tái đề cử theo các mục ở đoạn 165 và 166 của Hướng dẫn Thực hiện Công ước vào cuối năm 2008.
Đặc biệt, bản Dự thảo khuyến nghị còn nhấn mạnh: “Trục địa lý chính hướng về hướng Nam từ Kinh thành Huế đến Bình phong của nó (núi Ngự Bình) nên được bảo vệ với thiết lập những giới hạn kiểm soát chiều cao công trình một cách phù hợp ở khu vực bờ Nam thành phố”.
| Xây dựng khách sạn ở đồi Vọng Cảnh sẽ ảnh hưởng đến yếu tố tâm linh Liên quan đến đồi Vọng Cảnh, bản Dự thảo khuyến nghị chỉ đề cập như sau: “Khi việc xác định lại ranh giới Khu Di sản và khung quy định cần thiết được thực hiện và phê duyệt, và nếu trường hợp đồi Vọng Cảnh không thuộc vùng lõi (Khu vực I) thì cần phải có bản đánh giá tác động về môi trường để báo cáo Trung tâm Di sản Thế giới”. Trước đó, trong chuyến khảo sát tại đồi Vọng Cảnh với Sở Xây dựng, Đoàn chuyên gia quan tâm và lo lắng việc xây dựng công trình khách sạn 5 tầng ở đây sẽ làm ảnh hưởng che khuất tầm nhìn từ khu vực đồi Vọng Cảnh đến một số công trình như lăng Đồng Khánh, lăng Tự Đức, điện Hòn Chén. Cũng đặc biệt lo ngại rằng, từ các khu vực di tích này, người ta có thể nhìn thấy rõ các công trình xây dựng làm ảnh hưởng đến cảnh quan và tâm linh khu vực. Vì thế, Đoàn chuyên gia rất mong muốn sẽ được tiếp cận với bản quy hoạch khu vực và hy vọng nếu có xây dựng công trình ở đây thì cũng phải rất thấp tầng và được cây xanh che chắn xung quanh. Trong buổi làm việc với lãnh đạo Sở Xây dựng, cả hai bên đã thống nhất, việc quy hoạch khu vực cầu Tuần - Minh Mạng và đồi Vọng Cảnh cần chú ý mở rộng việc bảo vệ cảnh quan và không gian xung quanh. Nhưng Sở Xây dựng cũng cho biết, còn tùy thuộc vào quan điểm của lãnh đạo tỉnh và ý kiến của ban ngành khác. |
