Hơn trăm năm qua, tại các quốc gia phát triển, người dân với nếp sống công nghiệp rất ít có thời gian trực tiếp đến các cơ quan công quyền. Phần lớn công việc cần đến chính quyền người ta gửi theo đường bưu điện và các cơ quan sẽ gửi kết quả giải quyết cho họ cũng theo đường bưu điện.
Còn ở ta hễ có việc gì cần đến chính quyền là phải “vác thân” đến trực tiếp trình bày, không chỉ một lần mà có khi nhiều lần, không chỉ cửa trước mà có khi còn phải cửa sau, không chỉ năn nỉ tình cảm mà đôi lúc còn phải “trên mức tình cảm” mới được việc.
Không chỉ trong quan hệ giữa chính quyền với dân, với doanh nghiệp, ngay trong quan hệ giữa cơ quan các cấp chính quyền với nhau cũng xảy ra như vậy. Trong khi các phương tiện liên lạc hiện đại - điện thoại, EMS, fax, email, nối mạng - có đủ, thiếu hoặc không rõ ràng điểm gì có thể bổ sung tức khắc, nhưng mỗi khi xin giải quyết việc gì cũng phải “đích thân”, không đích thân không xong!
Chúng ta có cảm giác dường như nền hành chính hiện nay không thừa hưởng được gì nhiều từ thành quả tiến bộ của nền khoa học thông tin liên lạc tiên tiến. Một doanh nhân nói: thà cứ như thời chuyển công văn bằng ngựa trạm mà cách giải quyết của các cơ quan có trách nhiệm và tích cực thì công việc có thể vẫn trôi chảy hơn!
Nền hành chính quan liêu, trì trệ làm lãng phí thời gian đi lại, tiền bạc của nhân dân, doanh nghiệp và tạo môi trường cho bao nhiêu tệ nạn nhũng nhiễu phát triển.
Đành rằng cải cách hành chính là quá trình không dễ dàng nhưng cũng không đến nỗi quá khó khăn để phải ì ạch mãi với công việc này trong khi quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và cạnh tranh toàn cầu đòi hỏi ngày càng bức thiết, gấp rút.
Bên cạnh cái khó khăn thật sự hiện nay có cái không thực tâm muốn làm, bên cạnh năng lực hạn chế có cái cố tình không thông minh, bên cạnh cái quyết tâm còn có cái giả bộ, hững hờ.
Vì vậy cần phải phân biệt rõ ràng khó khăn và “hỏa mù khó khăn” để có đối sách thích hợp, không nhất nhất đề án cải cách hành chính nào cũng chỉ chú trọng cải tiến kỹ thuật, nâng cao năng lực cán bộ bằng cách đào tạo tập huấn, kinh phí tốn kém.
Cái nhìn trực diện, không tránh né là liệu pháp cần thiết để có thể làm vô số những cải tiến tầm cỡ mà không cần phải mất nhiều thời gian và kinh phí.
Có lẽ trước khi bàn chuyện chính phủ điện tử, việc thiết thực hiện nay là chúng ta cần phải làm cho nền hành chính làm quen với những tấm thẻ tre hơn 2.000 năm trước và dịch vụ gửi thư qua bưu điện có từ mấy thế kỷ qua.
Chuyện có vẻ đơn giản nhưng cực kỳ quan trọng vì chỉ khi có được nền tảng ấy nền hành chính mới có khả năng dung nạp các kỹ thuật thông tin tiên tiến. Đó là sự chuyển biến về chất, mà nếu không có nó thì cho dù kỹ thuật thông tin tiên tiến đến mấy nền hành chính vẫn giẫm chân ở thời thượng cổ.
