Trong số 743 bệnh viện (BV) công trên toàn quốc, chỉ đếm trên đầu ngón tay số bệnh viện đạt tiêu chuẩn tỷ lệ cây xanh và công viên so với tỷ lệ công trình xây dựng.
Điển hình trong nhóm ít ỏi đạt chuẩn ấy chính là các bệnh viện phong, bệnh viện tâm thần.
Thực tế có một số BV, quỹ đất không đến nỗi nhỏ nhưng sử dụng không hiệu quả. Điển hình là BV E Hà Nội, với nhiều đất không biết làm gì ngoài việc cho thuê chỗ để ô tô.
Trong khi đó, đại đa số BV ngày càng trở nên chật chội, nhất là BV tư nhân. Tràng An - một BV tư nhân hiếm hoi của Hà Nội, nằm sâu trong một ngõ nhỏ và tọa trên một khu đất nhỏ thó, tứ bề bị bao vây bởi nhà dân.
Nhiều BV công khác cũng không hơn gì. Từ chỗ thênh thang hồi còn là nhà thương, BV Bạch Mai, giờ đây như hũ nút. Bao nhiêu đất trống, vườn cây, giờ được huy động hết để xây khoa phòng mới. Vậy mà ngày càng nhiều khoa, trong đó có khoa Hô hấp, hầu như giường nào cũng có hai bệnh nhân.
TS Nguyễn Quốc Triệu, Bộ trưởng Y tế kể, ông mới đến thăm BV K Trung ương và thấy cảnh phổ biến hai giường ghép lại cho sáu bệnh nhân cùng nằm.
“Nhiều BV không còn thấy cây xanh, công viên nữa. BV Saint Paul, BV Phụ sản chật quá. Đời thuở nhà ai, cạnh BV Việt Đức như nêm, BV Răng Hàm Mặt còn nhét thêm một trường đại học” - Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Sinh Hùng than phiền.
GS.TS Phạm Huy Dũng, Viện trưởng Viện Sức khỏe Môi trường, cảnh báo: “Thiếu không gian thoáng đãng, thiếu công viên và cây xanh, làm gia tăng mức độ ô nhiễm không khí BV, khiến cho khả năng phục hồi của bệnh nhân bị suy giảm, thậm chí, có thể làm gia tăng mức độ lây nhiễm chéo trong BV”.
Bệnh viện tư hình thành chậm như rùa
Có thể thấy tiềm năng xã hội hóa qua một dẫn chứng sau hai năm triển khai Nghị quyết số 05/2005/NQ-CP của Chính phủ về đẩy mạnh xã hội hóa (XHH) trong lĩnh vực y tế. Tính riêng nguồn vốn có được từ XHH trang thiết bị ở các bệnh viện, theo Bộ Y tế, đã thu hơn 2.000 tỷ đồng, bằng 1/10 ngân sách Nhà nước chi cho y tế năm 2007.
GS.TS Nguyễn Bá Đức, Giám đốc BV K Trung ương nói, với tỷ lệ quá tải giường bệnh 285%, sẽ không kiếm đâu ra cách để điều trị cho bệnh nhân nếu mấy năm qua BV không XHH thiết bị (huy động tư nhân tham gia mua sắm và cho thuê máy móc).
Nhờ XHH, BV huy động 76 tỷ đồng để lắp đặt các máy điều trị ung thư cực kỳ đắt tiền. Năm 2008 tới, BV sẽ huy động 85 tỷ nữa để đưa về các máy tiên tiến hơn.
Cũng nhờ XHH, tỉnh Thanh Hóa có một bệnh viện đa khoa Hợp Lực với 160 tỷ đồng đầu tư, 250 - 300 bệnh nhân được điều trị mỗi ngày, và các thiết bị hiện đại như máy cộng hưởng từ, chụp cắt lớp…
| Với quy định về vay vốn viện trợ phát triển chính thức (ODA) hiện nay, BV Đa khoa Bình dân Đà Nẵng (một cơ sở ngoài công lập) không làm sao nhận được khoản tài trợ 500.000 USD để mở rộng hoạt động ra Hà Nội và TPHCM. Một thứ trưởng Bộ Kế hoạch&Đầu tư khuyên lãnh đạo cơ sở này muốn có khoản đó chỉ còn cách duy nhất... viết thư lên Thủ tướng. |
Tiềm năng lớn như thế, thật khó hiểu khi BV khối tư nhân vẫn phát triển với tốc độ rùa. Lý do nằm ở việc chậm sửa đổi cơ chế, nhiều nhà đầu tư muốn bỏ tiền xây BV nhưng không hề dễ dàng.
Đất và vốn là hai vấn đề bị các nhà đầu tư “kêu” nhiều nhất khi muốn tham gia XHH. Báo cáo của Bộ Y tế nêu nhận định: “Đất đai, cơ sở hạ tầng ưu đãi cho cơ sở ngoài công lập hầu như không thực hiện được... Về vay vốn, các nhà đầu tư cho y tế tư nhân khó tiếp cận được với các nguồn vốn tín dụng ưu đãi”.
Sẽ ưu đãi tối đa
Tại Hội nghị nêu trên, tư tưởng “phải hành động gấp” để đẩy mạnh XHH đã trở thành nhận thức chung. Trong số hàng loạt biện pháp tháo gỡ, đáng chú ý nhất là tháo gỡ về vốn và đất. Một kế hoạch tổng thể giảm nhẹ gánh nặng cho cả hai khối công lập và tư nhân được phác thảo, và dự kiến đưa vào nội dung nghị định mới của Chính phủ soạn thảo vào đầu năm tới về công tác XHH.
Với khối công lập, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Sinh Hùng cho biết, Chính phủ sẽ xem xét và tạo điều kiện hỗ trợ tối đa về vốn. Chẳng hạn, với những BV chật chội, Chính phủ sẽ khuyến khích di dời bằng cách cho BV được hưởng toàn bộ nguồn thu từ quỹ đất phải di dời.
BV công và cả bệnh viện tư sẽ được ưu đãi cung cấp các khu đất sạch (hiểu nôm na là đất đã giải phóng mặt bằng và hoàn tất mọi thủ tục). BV công có thể liên kết với tư nhân để mua sắm thiết bị, mở rộng phòng khám.
Phó Thủ tướng còn đề cập đến mô hình công tư kết hợp bằng việc cho phép bệnh viện công liên kết với các thành phần kinh tế khác để xây cơ sở mới. Những cơ sở liên kết mới đó được quyền định giá viện phí như một cơ sở tư nhân thực thụ.
Về chính sách thuế, Thứ trưởng Bộ Tài chính Hoàng Anh Tuấn đã đề xuất mức ưu đãi mới về thuế thu nhập cho các bệnh viện tư hoạt động dưới dạng doanh nghiệp. Theo đó, sẽ miễn thuế hai năm đầu kể từ khi cơ sở đi vào hoạt động. Bốn năm tiếp theo chỉ phải đóng nửa mức thuế.
Từ năm thứ sáu trở đi, mới phải đóng toàn bộ thuế thu nhập song cũng ở mức 10% thay vì 28% như hiện nay. Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Sinh Hùng đã gợi ý việc 4 năm đầu các đơn vị này được miễn thuế và đóng nửa mức thuế trong 5 năm tiếp theo. Ưu đãi này, vẫn theo Phó Thủ tướng, sẽ dành cho cả những ai xây dựng cơ sở để cho thuê làm bệnh viện hay trường học.
Giảm tải cho gần 800 bệnh viện công quá tải được trông chờ nhiều vào khối bệnh viện ngoài công lập từ bao nhiêu năm nay. Nhiều người cho rằng XHH nhanh là lối thoát không thể tránh khỏi để giảm gánh nặng ngân sách đồng thời tăng chất lượng phục vụ mà người tiêu dùng bao lâu nay mỏi cổ trông chờ.
Việc di chuyển bệnh viện từ nội đô chật chội ra khu đất quy hoạch cũng như xây mới các bệnh viện tới đây sẽ được ưu đãi tối đa trong khuôn khổ cho phép của pháp luật hiện hành, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Sinh Hùng khẳng định.
