Tập đoàn, tổng Cty nhà nước: Thành quả chưa vững chắc

Tập đoàn Điện lực Việt Nam khởi công xây dựng nhà máy thủy điện tại Quảng Nam - Ảnh: TL

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế -Trưởng đoàn giám sát Hà Văn Hiền báo cáo tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng 13/8.

Tạo ra gần 40 phần trăm GDP

Trong năm 2008, khối doanh nghiệp nhà nước (nòng cốt là các tập đoàn, tổng công ty) đóng góp gần 40 phần trăm giá trị GDP. Trong đó, tạo ra 39,5 phần trăm giá trị sản xuất công nghiệp, trên 50 phần trăm kim ngạch xuất khẩu và 28,8 phần trăm tổng thu nội địa (không kể thu từ dầu thô và thuế xuất nhập khẩu).

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Hà Văn Hiền nhận định: “Nếu phân tích, bóc tách và so sánh với các DN ngoài nhà nước, DN có vốn đầu tư nước ngoài, hiệu quả sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại DN nhà nước, các tập đoàn, tổng công ty còn thấp, chưa tương xứng với quy mô, vai trò trong nền kinh tế”.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho rằng, tập đoàn, tổng cty có vai trò lớn trong bối cảnh suy thoái, song những DN lỗ triền miên, lỗ lũy kế lớn thì rất cần xem xét.

Ngoài ra, cần phân tích, làm rõ các tập đoàn, tổng cổng ty có vốn tăng trưởng nhanh là từ sức mạnh kinh doanh, từ lợi nhuận hay chỉ đơn thuần do bán tài sản nhà nước. Nếu lợi nhuận trên vốn chỉ đạt dưới 5 phần trăm đến 15 phần trăm thì được coi là thấp.

Còn theo Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận, những thành quả mà các tập đoàn đạt được chưa thực sự vững chắc, chưa thể yên tâm.

Lý do là hiệu quả sử dụng vốn của các tập đoàn, tổng cty nhà nước chưa cao, hệ số ICOR (hệ số này cho biết muốn có một đồng tăng trưởng thì cần bao nhiêu đồng vốn đầu tư – PV) còn cao và năm sau cao hơn năm trước. Vậy mà, chưa thấy Chính phủ đặt mục tiêu hạ thấp chỉ số ICOR và thừa nhận thực tế nói trên.

“Với các DN thua lỗ kéo dài, Đoàn giám sát cần xem xét sổ sách, lương thưởng ra sao. Liệu có tình trạng lãi thì hưởng, lỗ nhà nước chịu hay không. Và không biết có phải cho DN phá sản mới mạnh hơn được hay không?” - Ông Thuận phân tích.

Lo ngại về các con số của báo cáo về sức khỏe của tập đoàn, Trưởng ban Dân nguyện Trần Thế Vượng cho rằng, theo báo cáo, đầu tư vào chứng khoán của các tập đoàn, tổng cty có tới ba con số khác nhau, từ ba cơ quan. Như vậy, đánh giá sẽ không đúng tình hình và những kiến nghị đưa ra sẽ rất khó khăn.

Nên thay đổi cơ chế quản lý

Các thứ trưởng chỉ nên thực hiện quản lý nhà nước, không nên tham gia hội đồng quản trị tại các tập đoàn như hiện nay - Ông Nguyễn Văn Thuận

Ông Phùng Quốc Hiển cho biết, việc đầu tư vào những lĩnh vực nhiều rủi ro như chứng khoán, bất động sản của các tập đoàn, tổng công ty là vấn đề rất đáng quan tâm. Cần chỉ ra những yếu kém trong quản lý tập đoàn hiện nay, từ đó có những kiến nghị để các tập đoàn phát triển theo xu thế nào, cũng như cần đưa ra giải pháp quản lý phù hợp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn đề nghị các cơ quan thực hiện báo cáo giám sát cần thể hiện rõ quan điểm về việc đầu tư ra các lĩnh vực ngoài ngành của các tập đoàn, tổng công ty.

Chủ nhiệm UB Pháp luật Nguyễn Văn Thuận nói, phải có sự thay đổi trong quản lý của các tập đoàn, tổng cty, nhất là việc tham gia của các thứ trưởng vào HĐQT của các DN như hiện nay. 

Ngoài ra, cần tính tới cơ chế quản lý khác, có thể thuê TGĐ người nước ngoài hoặc tư nhân. “Các thứ trưởng chỉ nên thực hiện quản lý nhà nước, không nên tham gia hội đồng quản trị tại các tập đoàn như hiện nay” – Ông Thuận nói.