Trưa qua, ông Lê Thanh Hải – PGĐ Trung tâm Dự báo KTTV TƯ – cùng ông Hoàng Phúc Lâm – Trưởng phòng Dự báo Khí tượng Hạn vừa Hạn dài – đều xác nhận bão đầu và cuối mùa bao giờ cũng khó đoán hơn cả, nguy cơ sai nhiều nhất. Đã thế cùng lúc xuất hiện hai hình thái đối lập.
Bão Damrey ở phía nam mang theo hơi nóng và ẩm từ hướng đông vào, còn không khí lạnh và khô từ bắc xuống. Hai khối áp thấp và áp cao ấy gần như chắc chắn tương tác nhau ở miền Trung, khiến gió to hơn và mưa dữ hơn.
Tác động ấy xảy ra lúc nào, ở đâu, cường độ va chạm ra sao? Hơn chục bản tin dự báo khắp nơi trên thế giới mà Trung tâm Dự báo KTTV TƯ tham khảo đều không cho trả lời rõ ràng và thống nhất. Bản thân họ chiều qua vẫn chưa biết chính xác hung thần nào tấn công trước, bão (vùng áp thấp) hay không khí lạnh (vùng áp cao).
Tuy nhiên, họ cảnh báo mưa dữ ở miền Trung có thể bắt đầu từ 4-5/11, hai ngày các đại biểu APEC đến Đà Nẵng. Đặc biệt, hôm khai mạc APEC, 6/11, vẫn có khả năng mưa rất lớn. Nếu bão đổ bộ trước, mưa sẽ to ở miền Trung. Nếu không khí lạnh xuống sớm hơn, bão sẽ giảm cấp nhưng bị đẩy về phía nam. Kịch bản này tệ không kém vì Nam Bộ lâu nay không quen ứng phó, dễ bị tổn thương bởi mưa bão lớn.
Song tất cả cũng chỉ là đoán. Thực tế nhiều khi ngược với tính toán. Dự báo cách đây gần tháng lượng mưa đổ về hồ Hoà Bình, một trong những thuỷ điện lớn nhất Đông Nam Á và có thể gây thảm hoạ cho hạ lưu nếu vỡ đập, thấp hơn nhiều so với hiện thực. Bởi thế cũng không loại trừ khả năng dự báo mưa lần này không chuẩn, hoặc quá cao hoặc quá thấp so với thực tế.
Nghiệt ngã ở chỗ mưa là một trong những hiện tượng dự báo nan giải nhất. Nhật Bản hùng mạnh cũng chỉ biết chính xác lượng mưa 80-85% trong sáu tiếng đổ lại. Cũng bởi thế, chỉ còn cách tăng tần suất dự báo và thông tin phát kịp thời. Chưa bao giờ thách thức đặt lên ngành KTTV nặng như bây giờ khi các dự báo đều báo động đỏ, mưa to và rất to diện rộng và kéo dài.
Không cơ quan khí tượng nào, kể cả các nước tiên tiến, dám tuyên bố mình có thể báo chính xác tình thế thời tiết kéo dài hơn một một tuần. Nhưng điều đó không có nghĩa giảm mức độ quan tâm và đầu tư cho ngành KTTV ở nước ta. Việc hạ ngành khí tượng thuỷ văn từ cấp tổng cục xuống cấp trung tâm như hơn chục năm qua cần được xem lại dẫu biết biên chế luôn là bài toán khó giải.
Còn bây giờ trong bối cảnh khí hậu đỏng đảnh, chúng ta hãy chờ xem đầu não ngành KTTV, vừa chuyển về Pháo Đài Láng - nơi nã phát đại bác đầu tiên mở đầu kháng chiến toàn quốc cách đây 70 năm - vượt qua thử thách bão Damrey hình thành lúc 7h00 sáng qua ra sao.
