TPHCM: Sẽ còn phải hứng chịu 8 đợt triều cường nữa

Triều cường làm vỡ bờ bao và ngập sâu đến 0,8m khiến người dân khu phố 4 phải sống chung với thủy thần

“Tôi vừa đi kiểm tra về. Triều cường dâng cao làm nhiều tuyến đường, nhà dân bị ngập sâu, ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của hàng nghìn  hộ dân. Tại các quận 12, Thủ Đức, Củ Chi, Hóc Môn, … nhiều tuyến bờ bao bị nước tràn qua hoặc vỡ gây ngập sâu và khiến nhiều khu dân cư, đất trồng hoa màu, cây kiểng của các hộ dân bị ngập sâu có nơi lên tới hơn 1m, thiệt hại hiện chưa thống kê được” - Ông Phạm Việt Thắng - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phòng chống lụt bão TPHCM đã mở đầu cuộc trò chuyện với Tiền phong như vậy vào tối 28/10.

Ông nói:  Triều cường đang diễn tiến ngày càng phức tạp. Nếu như từ 1960 -1993, triều cường chủ yếu chỉ đạt mức xấp xỉ 1,2m thì từ năm 1994 đến nay thường lên tới trên 1,4m.

Cuối tháng 9 vừa qua đỉnh triều cao nhất đo được tại trạm Phú An (sông Sài Gòn) là 1,44m và chỉ kéo dài trong 2 ngày thì đợt triều cường đang diễn ra, trong 5 ngày liên tục có mực nước đo được trên 1,42m, trong đó liên tiếp trong 3 ngày từ 26 đến sáng 28/10 đều có đỉnh triều là 1,48m – mức cao nhất kể từ năm 1960 đến nay.

May mà lượng mưa đã giảm nhiều so với tháng 9, nếu không, triều cường có khả năng dâng cao hơn 1,50 m sẽ còn gây thiệt hại trầm trọng hơn.

Thưa ông, vì sao điệp khúc “vỡ bờ bao”, ngập úng sau mỗi đợt triều cường diễn ra lại cứ lặp đi lặp lại suốt từ năm này đến năm khác? Phải chăng hiện nay các cơ quan chức năng đã “bó tay”?

Bó tay thì không nhưng quả thực hiện nay, bờ bao ngăn triều ven các kênh rạch hầu hết đều là bờ bao dân sinh, rất mỏng manh, được người dân đắp bằng đất nên mỗi khi mực nước trên các sông, rạch dâng cao là rất dễ vỡ, tràn ngọn mà chúng ta ứng phó không xuể vì chỗ nào cũng yếu cũng có nguy cơ.

Do chu vi bờ bao quá dài, việc xây dựng các tuyến đê bao quy mô, chắc chắn để thay thế sẽ rất tốn kém. Hơn nữa, việc này phải tuân thủ quy hoạch phát triển của xã hội. Việc xây dựng đê bao để mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, ngoài mục đích trị thủy còn phục vụ giao thông, hạ tầng …

Ngoài ra, thay vì xây dựng đê bao dài hàng trăm ki lô met, ở một số khu vực, chúng ta đang tính đến khả năng sẽ làm cống ngăn triều vừa đạt hiệu quả, vừa giảm chi phí đầu tư.

Hiện nay, TPHCM đang triển khai dự án đê bao sông Sài Gòn và một số dự án khác. Khi các công trình này hoàn thành, tình trạng ngập úng do triều cường sẽ giảm rõ rệt.

Ông Phạm Việt Thắng, Phó Chi cục trưởng Chi cục PCLB TPHCM

Nói vậy nghĩa là công tác trị thủy hiện nay đang làm rất tốt? Và, tình trạng ngập úng gây thiệt hại và ảnh hưởng đến cuộc sống người dân là do các yếu tố khách quan?

Vẫn còn nhiều bất cập. Đơn cử như ở phường Hiệp Bình Phước (Thủ Đức), bờ bao bị tràn và vỡ liên tiếp do một số dự án, chủ đầu tư đã được giao đất nhưng không triển khai hoặc triển khai rất chậm. Có đơn vị thậm chí còn chuyển nhượng dự án.

Một thực trạng nữa là có một số đại gia, người có thế lực mua những khu đất rộng giáp kênh rạch, sau đó bỏ trống, không tu bổ, gia cố bờ bao. Những trường hợp này Nhà nước không thể bỏ toàn bộ chi phí để làm thay nhưng ngặt nỗi nếu vỡ đoạn bờ bao trên đất họ, cả khu phố hay thậm chí nhiều khu phố sẽ bị ngập.

Tình trạng ngập úng tại phường 28, quận Bình Thạnh còn do quy hoạch bán đảo Bình Qưới – Thanh Đa bị “treo” quá lâu (hơn 10 năm) nên hiện nay chỉ đầu tư chống ngập tạm thời, không thể đầu tư lớn được.

Tại một số hội nghị, tôi đã phản ánh tình trạng tích nước không hợp lý của một số nhà máy thủy điện (Trị An, Thác Mơ, Cần Đơn, …). Các nhà máy này sợ không đủ nước để phát điện trong mùa khô nên tích nước đến cao trình mực nước bình thường hơi sớm.

Đến khi xảy ra lũ trên thượng nguồn các sông, lưu lượng nước về hồ chứa lớn hơn so với lượng nước chạy máy, các nhà máy này đã xả xuống hạ lưu khiến mực nước triều các sông rạch dâng cao hơn.

Triều cường cuối tháng 9 vừa qua đạt đến mức 1,44m, gây ngập, vỡ đê ở một số nơi là do các nhà máy thủy điện đã xả tràn xuống hạ lưu với lưu lượng lên tới 2.500 m3/s. Đợt triều cường này, các nhà máy cũng đã xả tràn 1.800 m3/s.

Tại sao nhiều tuyến đường, khu dân cư mới xây dựng một vài năm đã bị ngập trắng mỗi khi triều cường dâng cao?

Đây là một thực trạng khá nhức nhối của thành phố. Đường giao thông giữa khu dân cư Thảo Điền (quận 2), đường Nguyễn Hữu Cảnh mới sử dụng chưa lâu đã bị ngập trắng nhiều đoạn. Đường vào khu Bàn Hòn (khu phố 5, Hiệp Bình Phước, Thủ Đức) thậm chí bị nước sông tràn qua gây ngập khu dân cư.

Sự cố này lỗi hoàn toàn thuộc về các chủ đầu tư, đơn vị tư vấn thiết kế, giám sát, thi công đã không tuân thủ quyết định của Thủ tướng Chính phủ về quy hoạch tiêu thoát nước của TPHCM (quy định cao trình cốt nền là 2m), lấy cốt nền thấp hơn so với đỉnh triều cường nên bị ngập. Có thể cao độ đường Nguyễn Hữu Cảnh thấp hơn mực nước triều do bị lún trong quá trình sử dụng.

Một thực trạng nữa là nhiều dự án, công trình trước đây khi thiết kế đã lấy cao độ Mũi Nai làm chuẩn để tính cao độ cốt nền. Điều này không phù hợp vì quy định của Chính phủ là phải lấy Hòn Dáu (Hải Phòng) làm chuẩn. Việc hình thành các khu đô thị mới trên các khu vực sông, rạch hiện nay làm giảm khả năng tích nước tự nhiên và hạn chế khả năng thoát nước ra biển nên cũng góp phần làm tình trạng ngập úng trầm trọng hơn.

Từ nay đến cuối năm có khả năng xuất hiện bao nhiêu đợt triều cường lớn nữa và tình trạng liệu có đáng ngại ?

Triều cường lớn xuất hiện theo chu kỳ từ tháng 9 năm trước đến tháng 3 năm sau, mỗi tháng 2 đợt, đỉnh triều cao nhất thường rơi vào các ngày 2, 17 (AL). Như vậy, còn khoảng 8 đợt triều cường nữa. Theo dự báo đỉnh triều sẽ thấp hơn 1,48 m nếu như thủy triều không kết hợp với gió, mưa….

Xin cám ơn ông.

Huy Thịnh
thực hiện