Nhận lệnh đến Gạc Ma, Cô Lin
Báo Tiền phong số 10 ra ngày 8-3-1988 trên trang nhất đăng Tuyên bố của T.Ư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam có đoạn:
Trong những ngày gần đây, nhà cầm quyền Trung Quốc đã có những hành động quân sự xâm phạm chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam đối với vùng quần đảo Trường Sa. Đặc biệt nghiêm trọng là họ đã cho lực lượng quân sự lên hai bãi đá ngầm là Chữ Thập và Châu Viên trong quần đảo.
Hành động ngang ngược của phía Trung Quốc không những xâm phạm thô bạo chủ quyền lãnh thổ, đe dọa an ninh của Việt Nam mà còn đe dọa hòa bình, an ninh và xu thế đối thoại trong toàn khu vực Đông Nam Á.
Thay mặt tuổi trẻ Việt Nam, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam và Hội Sinh viên Việt Nam nghiêm khắc lên án những hành động trên của phía Trung Quốc, kiên quyết đòi Trung Quốc rút ngay lực lượng quân sự khỏi vùng Trường Sa, chấm dứt hành động xâm phạm chủ quyền lãnh thổ Việt Nam...
Tôi còn nhớ, những ngày đầu tháng 3 năm ấy, trong các cuộc giao ban tại Tòa soạn vấn đề được đặc biệt quan tâm là tuyên truyền về tình hình Trường Sa để khơi dậy tình yêu Tổ quốc cho tuổi trẻ. Phong trào Tuổi trẻ hướng về Trường Sa sôi sục khắp nơi.
Đến Gạc Ma những ngày tháng 3-1988
Sau khi hải quân Trung Quốc dùng vũ lực tấn công chiếm đóng đảo Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, 64 chiến sĩ hy sinh, 3 tàu của hải quân Việt Nam bị bắn chìm, Việt Nam đã đưa tàu Đại Lãnh và Mỹ Á ra làm nhiệm vụ cứu hộ. Phóng viên báo Tiền Phong có mặt trong chuyến đi này tới Gạc Ma, Cô Lin khi nơi đây vẫn vương mùi thuốc súng. Có nhiều điều trong chuyến đi 25 năm trước bây giờ mới kể...
Sáng hôm ấy vừa tới Tòa soạn, Tổng Biên tập Đinh Văn Nam gọi tôi lên phòng ông. Ông cho tôi biết phía Trung Quốc đã nổ súng đánh chiếm bãi đá ngầm Gạc Ma, khu vực đảo Cô Lin, Len Đao.
Các chiến sĩ ta chiến đấu rất dũng cảm. Cấp trên sẽ điều tàu chở một đoàn nhà báo quốc tế ra để chứng kiến hành động ngang ngược, tàn bạo này của phía Trung Quốc và tham gia cứu hộ. Cấp trên yêu cầu báo Tiền Phong cử một phóng viên tham gia đoàn ra Trường Sa ngay. Ngày mai lên đường.
Dừng một lát ông nghiêm giọng, ra lệnh:
- Tôi cử cậu đi chuyến này vì tôi biết khi còn ở Báo Quân đội Nhân dân cậu đã nhiều năm là phóng viên mặt trận!
Nhận lệnh của Tổng Biên tập, tôi hiểu rất rõ đây là một chuyến đi đầy gian khó và nguy hiểm. Nhiều năm là nhà báo - chiến sĩ, tôi đã có dịp cùng hành quân với đồng đội ra mặt trận. Tôi không quên những trận đánh ác liệt ở bình độ 400 (huyện Cao Lộc, Lạng Sơn) bảo vệ từng tấc đất biên cương phía Bắc. Đặc biệt năm 1984, khi phía Trung Quốc lấn chiếm khu vực biên giới thuộc huyện Vị Xuyên (Hà Tuyên, nay là Hà Giang), tôi lại có mặt nhiều lần ở mặt trận nóng bỏng này. Những lần hành quân qua làng Pinh, Bãi Nghệ, Cốc Nghè... pháo từ bên kia biên giới bắn sang xé gió trên đầu, những ngọn núi đá bị đạn pháo Trung Quốc cày xới, nung trắng như những lò vôi, làm sao tôi quên được. Những chiến sĩ chiến đấu dũng cảm, can trường tôi đã gặp nơi đây vẫn vẹn nguyên trong trí nhớ...
Hôm sau, đeo chiếc ba lô con cóc bạc màu lên vai, tôi vào Vũng Tàu gấp. Bàn tay nhỏ xinh của con gái Minh Ngọc chưa đầy 3 tuổi vẫy theo ríu rít: Bố mau về với con!
Theo kế hoạch, tôi có mặt ở Vũng Tàu họp đoàn ra Trường Sa. Thật bất ngờ, không có một phóng viên nước ngoài nào tham gia. Tôi gặp lại những nhà báo thân quen từng cùng tác nghiệp. Nhà báo Trần Bình Minh (Đài THVN), Ngọc Đản (Báo Nhân Dân), Đình Trân (TTXVN), Hồ Anh Thắng (Báo Quân đội Nhân dân), Lê Phức, Vinh Quang (Báo Ảnh Việt Nam), Đạo diễn Lê Mạnh Thích (Xưởng phim Tài liệu Khoa học Trung ương)... Tất cả chuẩn bị sẵn sàng cùng lên tàu cứu hộ ra Gạc Ma, Cô Lin.
Giáp mặt tàu chiến Trung Quốc
Trường Sa vẫn thật đẹp. Hải âu vờn trên sóng, những đàn cá heo vui đùa. Thỉnh thoảng những chú cá chuồn tinh nghịch lại bay vèo vèo trước mũi tàu. Chúng tôi mải miết ghi những hình ảnh ấy vào ống kính. Bỗng tôi thấy có những chiếc phao màu đỏ trôi dập dềnh trên sóng.
 |
Tác giả ở Trường Sa (tháng 4-1988).
Chiến sĩ Nguyễn Hữu Thọ, thủy thủ trên tàu HQX7 mà tôi gặp trước đó cho biết: Đó là những chiếc phao do Trung Quốc sản xuất thả trôi trên biển. Phao làm bằng sắt sơn màu đỏ dưới đáy phao có những cái móc giống như chiếc neo của tàu. Phao được thả trôi trên biển khi vướng vào bãi cạn sẽ dừng lại. Trên cơ sở đó, Trung Quốc sẽ đưa quân chiếm những bãi cạn ấy.
Biết rõ âm mưu thâm độc này, chiến sĩ trên tàu đã săn tìm và gỡ đi nhiều chiếc “nấm độc” trên các bãi cạn thuộc quần đảo Trường Sa chuyển về cho các đảo làm thùng hứng nước mưa.
Tôi nhận được thông báo chuẩn bị đến Cô Lin- nơi chiếc tàu HQ 505 đã lao lên bãi cạn vào sáng 14 tháng 3. Mặc dù tàu chúng tôi treo cờ Hồng Thập tự với nhiệm vụ cứu hộ nhưng thuyền trưởng Quý thông báo: "Thế nào tàu chiến Trung Quốc cũng ra ngăn chặn. Nhiều ngày nay chúng vẫn ngăn không cho tàu ta vào làm nhiệm vụ cứu hộ ở vùng Cô Lin, Gạc Ma! Không loại trừ tình huống tàu chiến Trung Quốc có thể nhằm bắn thẳng vào tàu cứu hộ của ta!".
 |
Tác giả trên đảo Sơn Ca tháng 4-1984.
Đúng như dự đoán của thuyền trưởng Quý, từ Gạc Ma chiếc tàu chiến Trung Quốc rồ máy tiến về phía Cô Lin, nơi chiếc tàu chúng tôi đang chuẩn bị cập mạn. Tôi nhìn thấy rất rõ, chiếc tàu chồm lên, sóng trước mũi tàu trắng như một vành khăn tang. Nòng pháo trên tàu rê rê hướng về tàu chúng tôi sẵn sàng nhả đạn...
Hướng về Trường Sa
+ Thành Đoàn thành phố Hồ Chí Minh đã trao tặng phẩm trị giá 5 triệu đồng đến chiến sĩ Trường Sa
+Mỗi đoàn viên thanh niên Công trình TNCS Sông Đà tiết kiệm 2 ngày lương để có 2 triệu đồng làm quà tặng Trường Sa
+ Tuổi trẻ Liên hiệp các xí nghiệp giao thông 8 đang làm nghĩa vụ quốc tế ở Lào gửi nhiều thư và 150.000 đồng tặng chiến sĩ Trường Sa...
(Báo Tiền Phong số 17
ra ngày 26-4-1988)
Thuyền trưởng Quý tập hợp tất cả anh em phóng viên lại. Ông phổ biến nhiệm vụ và ra lệnh: "Tàu ta đang vào vùng nguy hiểm. Tôi yêu cầu tất cả các đồng chí cất tất cả máy quay phim, máy ảnh, tài liệu vào trong túi ni lông, buộc lại cẩn thận. Nếu tàu Trung Quốc bắn, tình huống tàu ta bị cháy, các đồng chí phải nhảy xuống biển ngay. Hãy nhớ cách sử dụng phao cứu sinh. Xin nhắc thêm, vùng biển này có rất nhiều cá mập. Khi bơi trên biển nhớ phải bơi đứng để giảm bớt khả năng cá mập tấn công!".
Thuyền trưởng Quý phổ biến xong, chúng tôi nắm tay nhau đứng trên boong tàu nhìn về phía đảo Cô Lin nơi lá cờ Tổ quốc phần phật bay, hát vang Quốc ca.
Trong đầu tôi lúc ấy có ý nghĩ nếu tàu bị bắn chìm phải bơi trên biển nhỡ bị thất lạc tài liệu thì thật là tiếc những kiểu ảnh đẹp mình đã chụp. Tôi bỗng nhớ tới đôi mắt ngây thơ, bàn tay nhỏ của con gái Minh Ngọc. Nhưng tôi cũng hiểu là trong chiến tranh, cái gì cũng có thể xảy ra. Tôi nhìn lên trời xanh, nhìn xuống lòng biển biếc, sẵn sàng đón nhận tình huống xấu nhất.
Chiếc tàu chiến Trung Quốc mang số hiệu 854 đã tiến rất gần. Tôi nhìn thấy rất rõ nòng pháo rộng hoác hằm hằm dọa dẫm. Nó gầm gừ nhòm ngó. Đã thấy bóng lính hải quân Trung Quốc mặc quần áo kẻ sọc ngồi trên mâm pháo, đứng bên cạnh có lẽ là chỉ huy đang giương ống nhòm chỉ trỏ. Sóng trắng cuồn cuộn trước mũi tàu. Nó tiếp tục lao tới...
Trên tàu, chúng tôi không một tấc sắt trong tay. Tàu chiến Trung Quốc bỗng đổi hướng chạy vòng quanh. Khoảng gần nửa giờ sau, nó lại quay đầu về Gạc Ma.
Tôi lên boong. Chiếc tàu chiến Trung Quốc mang số hiệu 854 vừa dọa dẫm chúng tôi đã quay lại, neo án ngữ ở Gạc Ma. Cạnh đó là cái nhà vòm mà hải quân Trung Quốc vừa dựng lên ngay sau khi đánh chiếm đảo này...
Ngày 8-4-1988, Ban Bí thư Trung ương Đoàn gửi thư tới các chiến sĩ Trường Sa. Bức thư có đoạn:
"Thay mặt cho tuổi trẻ cả nước, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xin gửi cán bộ chiến sĩ, những đoàn viên thanh niên đang ngày đêm chịu đựng gian khổ, hy sinh, kiên cường trụ bám, giữ vững Trường Sa- lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc, những tình cảm thân thương, niềm tự hào trân trọng. Cũng nhân dịp này, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xin gửi tới các gia đình có con em đang làm nhiệm vụ trên quần đảo Trường Sa lòng biết ơn sâu sắc những người mẹ, người cha đã trao cho Tổ quốc những người con trung hiếu...
Hội nghị lần thứ II Ban chấp hành Trung ương Đoàn (khóa V) đã quyết định phát động trong trong tuổi trẻ cả nước phong trào thi đua Hướng về Trường Sa ”.
(Báo Tiền Phong số 16 ra ngày 19-4-1988)
