> Vụ chôn thuốc trừ sâu: Dừng khai quật nếu không được tạm ứng kinh phí
> Vụ chôn thuốc trừ sâu: Nicotex vận chuyển chất thải khỏi hiện trường
Phát hiện, khai quật tìm bằng chứng ban đầu để cơ quan chức năng vào cuộc và theo sát hành trình khai quật chính là những người dân không bảo hộ lao động, không chuyên môn...
Vụ việc được bắt đầu từ lá đơn tố cáo của nhân dân do ông Lê Đình Sơn, xã Cẩm Vân, huyện Cẩm Thủy đứng đơn. Khi cơ quan chức năng chưa kịp kiểm tra nội dung đơn thư tố cáo, thì bất ngờ, ngày 25/8/2013 phía Công ty CP Nicotex Thanh Thái (sau đây gọi tắt là Nicotex Thanh Thái- PV) bất ngờ sử dụng phương tiện là xe tải vận chuyển một số hàng hóa cùng các phuy không có nhãn mác ra khỏi khu vực.
Những nghi ngờ về hành vi tẩu tán tang vật tại hiện trường đã buộc những người dân ở vùng còn nghèo khó ở các xã Cẩm Tâm, Cẩm Vân (huyện Cẩm Thủy), Yên Lâm (huyện Yên Định) tập trung, dựng lều lán ngăn cản, bảo vệ hiện trường để cơ quan công an vào cuộc.
Quyết định đình chỉ hoạt động một tháng (tính từ ngày 30/8) đối với Công ty Nicotex Thanh Thái của UBND tỉnh Thanh Hóa đã được đưa ra, cơ quan công an chủ trì phối hợp với ngành chức năng vào cuộc điều tra. Ngay từ thời điểm này, những nhát cuốc, thuổng đầu tiên đặt vào hiện trường chôn lấp thuốc BVTV là của một số người dân ở các xã trên- những xã có người dân sinh sống xung quanh khu vực Nicotex Thanh Thái hoạt động.
Thời điểm người dân vượt tường rào, đào bới tìm bằng chứng là lúc ngành chức năng của tỉnh bắt đầu vào cuộc điều tra các sai phạm của Nicotex Thanh Thái. Là khi bức xúc của người dân, tiếng “kêu cứu” về ô nhiễm môi trường độc hại của người dân “thấu” đến cơ quan chức năng.
Và hành động đó của họ đã giúp tìm ra 10 hố chôn chất thải thuốc BVTV mà Nicotex Thanh Thái đã che đậy suốt hơn 10 năm qua. Đây cũng là bằng chứng xác thực nhất cho những gì người dân đã thể hiện trong đơn tố cáo.
Anh Trịnh Đức Tùng, thôn Hành Chính, xã Yên Lâm nhớ lại: “Bức xúc trước hành vi chôn lấp thuốc BVTV suốt nhiều năm qua không bị cơ quan chức năng phát hiện, người dân đã vượt tường rào của công ty để đào bới tìm bằng chứng.
Tay trần, chân đất, chỉ khẩu trang che mặt vì mùi thuốc trừ sâu quá nồng nặc, chúng tôi cứ thế đào. Phần lớn các hố do người dân đào đều phát hiện có chất thải thuốc BVTV. Nơi thì có hố chôn các thùng phuy, nơi thì có chất thải đen, sủi bọt trắng, nơi thì có các vỏ chai, vỏ nhựa, giấy đựng thuốc trừ sâu...”.
Nỗi bức xúc, đau đớn và cả phẫn uất của người dân cứ nhân lên mỗi khi phát hiện ra hố chôn lấp chất thải nguy hại mới. Tự cảm thấy trách nhiệm của chính bản thân cùng tham gia làm rõ hành vi “đầu độc” sự sống của mình, nên người dân ở các xã cứ thay phiên nhau bảo vệ hiện trường cả trong và ngoài khuôn viên, ngày cũng như đêm.
Quyết bám giữ hiện trường
 |
| Đóng gói sau khi khai quật. |
Trong nhiều cuộc trả lời báo chí ông Phạm Văn Tiến- Chủ tịch UBND huyện Cẩm Thủy cho biết, trước đây người dân đã có ý kiến phản ánh về việc khu vực sản xuất của Công ty Nicotex Thanh Thái gây ô nhiễm môi trường, mùi độc hại đối với người dân sinh sống xung quanh.
Và thực tế, Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa đã tiến hành kiểm tra 4 lần vào các năm 2008, 2009, 2012 và 2013. Kết quả đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 2 lần, nhắc nhở, chấn chỉnh vi phạm 2 lần. Cụ thể, năm 2008: kiểm tra, chấn chỉnh một số vi phạm (không xử phạt).
Năm 2009: Kiểm tra, quyết định xử phạt vi phạm hành chính 21.600.000 đồng về các lỗi không thực hiện đầy đủ các nội dung trong báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt. Thải mùi hôi thối khó chịu trực tiếp vào môi trường không qua thiết bị hạn chế ô nhiễm môi trường. Quản lý, vận chuyển và xử lý chất thải, các chất gây ô nhiễm môi trường không theo đúng quy định về bảo vệ môi trường.
Không lập hồ sơ, đăng ký có phát sinh chất thải nguy hại đối với trường hợp phải lập hồ sơ, đăng ký với cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường cấp tỉnh. Năm 2012: kiểm tra, chấn chỉnh một số vi phạm. Năm 2013: Xử phạt vi phạm hành chính 12.500.000 đồng về hành vi không thực hiện giám sát chất thải, giám sát môi trường xung quanh theo quy định.
Nghi ngờ, thiếu niềm tin vào cơ quan chức năng trong vụ việc này là tâm trạng chung của nhiều người dân. Thế nên, mặc mưa, gió, người dân không thiết bị bảo hộ ở các xã thay nhau bảo vệ hiện trường đầy độc hại. Họ quyết bám trụ hiện trường cho đến khi hành vi mà họ đánh giá là tàn độc của Công ty Nicotex Thanh Thái được làm rõ, xử lý.
Sự nghi ngờ, thiếu niềm tin là có cơ sở, bởi hàng chục tấn chất thải thuốc BVTV đang ngấm dần vào lòng đất hơn 10 năm của Nicotex Thanh Thái mà cơ quan chuyên môn không thể phát hiện ra. Việc này được thể hiện qua đợt thanh tra ngày 15/7/2010 của Cục BVTV theo quyết định số 1061/QĐ-BVTV-Ttr ngày 8/7/2010 của Cục trưởng Cục BVTV. Kết thúc thanh tra không có tài liệu phản ánh kết quả xử lý.
Không những thế, ngày 19/4/2012, Chi cục BVTV Thanh Hóa, kiểm tra, đánh giá điều kiện đảm bảo chất lượng cơ sở, kết luận Nicotex Thanh Thái thuộc cơ sở đạt loại A.
Lo cho tương lai
 |
| Lao động đóng gói chất thải nhiễm độc. |
Trong những ngày hiện trường chôn lấp chất thải nguy hại thuốc BVTV chưa được đơn vị chuyên môn khai quật, cùng với cơ quan công an được phân công bảo vệ hiện trường, những người dân, chẳng kể là nam, nữ, già, trẻ thường xuyên có mặt tại khu vực này mà không có bất kỳ bảo hộ an toàn nào.
Chính quyền ra sức động viên người dân về nhà để đảm bảo an toàn về sức khỏe. Thế nhưng, sự động viên và những lời hứa hẹn chưa đủ sức thuyết phục để người dân yên tâm về nhà đợi kết quả xử lý.
Sự lo lắng trên được chứng minh khi liên tục xuất hiện những hiện tượng bất thường tại hiện trường. Cụ thể như, Nicotex Thanh Thái đang phải thực hiện lệnh ngừng hoạt động để phục vụ điều tra thì vẫn xuất hiện xe chở máy sục khí ở giếng (do Nicotex Thanh Thái thuê) vào khu vực hiện trường. Hiện trường ban đêm bỗng mất điện, có dấu hiệu người lạ đột nhập...
Nhiều người dân nghi ngờ có gì đó bất thường, hoặc là Nicotex Thanh Thái tiếp tục bất chấp quy định của pháp luật, không hiểu pháp luật. Hoặc là cơ quan chức năng vẫn chưa làm hết trách nhiệm của mình?
Những con số thống kê bệnh tật của người dân ở những địa phương sinh sống lân cận khu vực này càng khiến nỗi oán giận lớn thêm. Bởi hàng nghìn con người sinh sống dưới sườn, chân dãy núi Quynh suốt bao nhiêu năm qua dùng nước sinh hoạt từ những mạch ngầm trên núi (nơi Nicotex Thanh Thái chôn hóa chất độc hại) đổ về.
(Còn nữa)
