 |
| Ba nạn nhân chất độc da cam Việt Nam sẽ tham gia phiên tranh tụng tại Mỹ hôm 18/6 - Ảnh: Trường Sơn |
Tại buổi họp báo ngày 6/6, luật sư Lê Đức Tiết - Phó Chủ nhiệm Văn phòng liên lạc với luật sư Mỹ cho biết: Chuyến đi lần này của đoàn có nhiều thuận lợi hơn.
Bởi trong lần tới thăm Việt Nam năm 2006, Tổng thống Mỹ Geogre W.Bush đã nhìn nhận vấn đề chất độc da cam tại Việt Nam và hứa sẽ giúp đỡ tẩy rửa môi trường tại Việt Nam.
Khác với chuyến đi trước, lần này, đoàn nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam sang Mỹ còn có nạn nhân thế hệ thứ hai, em Nguyễn Mười - Con trai của một cựu binh sỹ từng phục vụ trong quân đội chế độ Sài Gòn cũ.
Ông Nguyễn Đình Thanh - ba của Mười chuyên nấu ăn cho một đơn vị bộ binh đóng quân ở thung lũng A Lưới vào trong thời gian 1970-1975.
Mười sinh năm 1983, em chưa từng biết đến chiến tranh, nhưng nỗi đau chất độc da cam/dioxin vẫn ngày ngày hành hạ cơ thể em.
Mười đã theo học nghề nhiều lần nhưng phải bỏ dở và không thể phụ giúp gia đình việc đồng áng vì sức khỏe yếu. Cả gia đình 4 miệng ăn giờ trông vào số tiền nuôi bò thuê của người cha hay đau yếu.
Cùng đi với Mười sang Mỹ lần này còn có 3 nạn nhân dioxin khác là bà Nguyễn Thị Hồng (Biên Hòa, Đồng Nai); ông Nguyễn Văn Quý (Hải Phòng) và ông Võ Thanh Hải (Thừa Thiên - Huế).
Họ có chung nỗi đau phải gánh chịu bệnh tật, những đứa con sinh ra không nguyên vẹn hình hài bởi chất độc da cam. Đêm trước, vết mổ cũ liên tục bị rỉ máu khiến bà Hồng phải bỏ dở buổi họp.
Sáng hôm sau, ông Quý suýt phải đi cấp cứu do thời tiết quá nóng. Chuyến đi đấu tranh đòi công lý dài tới 20 ngày lần này đòi hỏi rất nhiều cố gắng với ông Quý - bệnh nhân ung thư dạ dày, tổn thương gan chỉ nặng 37 kg và bà Hồng - người đang phải chịu đựng cùng lúc các chứng bệnh cường lách, rối loạn đông máu, suy tim, cao huyết áp, ung thư vú, xơ gan, giãn tĩnh mạch chi, sỏi túi mật và bàng quang.
Tuy vậy, ông Nguyễn Văn Quý vẫn khẳng định quyết tâm “hoàn thành nhiệm vụ”, vì với ông, đấu tranh đòi công lý là tâm nguyện cuối cùng với những đồng đội đã mất và đang phải gánh chịu nỗi đau da cam/dioxin.
Nhiều thuận lợi hơn
Tại buổi họp báo ngày 6/6, luật sư Lê Đức Tiết - Phó Chủ nhiệm Văn phòng liên lạc với luật sư Mỹ cho biết: Chuyến đi lần này của đoàn có nhiều thuận lợi hơn.
Một trong những lý do quan trọng là trong chuyến thăm Việt Nam mới đây, Tổng thống Mỹ Geogre W.Bush đã nhìn nhận vấn đề chất độc da cam tại Việt Nam và phát biểu sẽ giúp đỡ tẩy rửa môi trường tại Việt Nam.
Một thuận lợi nữa là Việt Nam đã có một khoảng thời gian thu thập thêm các bằng chứng pháp lý và tranh thủ được sự đồng thuận của bạn bè quốc tế.
| Vụ kiện của các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam đối với các Cty hóa chất Mỹ là tiền lệ người nước ngoài lần đầu tiên đi kiện tại tòa án Mỹ. Sau ngày 18/6, tòa phúc thẩm tại Mỹ sẽ chưa đưa ra phán quyết ngay mà có 1 hoặc 2 năm xem xét, nghiên cứu để công bố. Nếu tòa phán quyết các nạn nhân Việt Nam được tiến hành kiện thì vụ kiện bước sang giai đoạn 2. Lúc đó, tòa sẽ xem xét vấn đề nạn nhân, thiệt hại và đền bù. Nếu phiên tòa phúc thẩm chấp nhận phán quyết của tòa án sơ thẩm - hủy bỏ đơn kiện của Việt Nam thì vụ kiện sẽ bước sang giai đoạn 3, hai bên nguyên đơn và bị đơn đưa lên tòa án tối cao liên bang. |
Tại phiên tranh tụng miệng ngày 18/6 ở New York, mỗi bên nguyên đơn và bị đơn sẽ có 40 phút trình bày lý lẽ của mình, sau đó phiên tòa sẽ nghị án.
Phiên phúc thẩm này có ý nghĩa của một cuộc tiền xét xử nên tòa chưa đi vào nội dung mà chỉ xem xét những vấn đề pháp lý để quyết định có đưa vụ kiện ra hay không bao gồm:
Còn thời hiệu khởi kiện hay không? Các nạn nhân chất độc da cam và VAVA có tư cách đi kiện tại tòa án Mỹ hay không? Tòa án có quyền đưa ra xem xét một việc mà Quốc hội và Tổng thống Mỹ đã quyết định hay không? 37 Cty sản xuất chất dioxin có phải bị đơn của vụ kiện hay không? Chất da cam có phải chất độc hay không?
Trong 5 nội dung trên, có 4 nội dung tòa án sơ thẩm đã quyết định có lợi cho bên nguyên đơn.
Riêng vấn đề chất da cam mà trước đó phiên sơ thẩm cho rằng đây không phải chất độc do nồng độ dioxin trong đó chỉ chiếm 10 phần triệu, do đó không có chiến tranh hóa học và không vi phạm luật pháp quốc tế, nguyên đơn không có quyền kiện. Về vấn đề này, VAVA đã chuẩn bị được nhiều cơ sở pháp lý quan trọng để phản biện.
Đoàn nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam sẽ có cuộc hành trình từ Việt Nam tới San Fransico - New York - Washington - New York - Chicago - Los Angeles - San Fransico.
Đặc biệt, trong phần trình bày của bên nguyên đơn tại tòa án, sẽ có 2 đại diện Hội Cựu chiến binh Mỹ và Trung tâm Tiền kiến định Mỹ (chuyên bảo vệ quyền công dân) phát biểu.
