> Bi kịch của thiếu nữ miền Tây lấy chồng ngoại
> Chồng 'ngoại' về nước để thẳm sát nhà vợ 'hờ'
 |
| Một người vợ Lào ở bản Ta Đo. |
Không còn là chuyện lạ
Thuê xe vào Mường Típ cánh xe ôm lắc đầu ngán ngẩm: “Đường vô đó khoảng trên 30 km lầy lội, đoạn nào bị sạt lở núi ách tắc thì các chú chịu khó cuốc bộ nhé”. Chiếc minsk già cỗi rồ ga đưa chúng tôi đi trên những cung đường cheo leo, nhiều đoạn đường sạt lở đất đá ngổn ngang.
Phải mất gần 3 giờ đồng hồ, chúng tôi mới tới được bản Ta Đo, cuộc sống của bà con nơi miền biên giới còn khó khăn, san sát là những mái lá tạm bợ.
Bên bát nước chè, ông Lương Xuân Liễu-Trưởng bản Ta Đo chia sẻ về những chuyện tình xuyên biên giới: “Ta Đo trước đây ở đỉnh Pù Hiêng quanh năm mây phủ, năm 1984 bà con Khơ Mú xuống núi, phía bên kia là xã Na Mương, huyện Thăm Thao, tỉnh Noọng Hét (Lào). Cư dân hai miền biên giới khác quốc tịch nhưng cùng gốc gác Khơ Mú. Người Việt có thể giao tiếp với người Lào cùng ngôn ngữ Khơ Mú, vậy nên lấy “vợ ngoại” đối với người dân Ta Đo, Xốp Típ ở ven dòng Nậm Mộ không còn là chuyện lạ”.
| Những cặp vợ chồng Lào-Việt lấy nhau không đăng ký kết hôn còn để lại những hệ lụy là thiệt thòi cho những đứa trẻ sinh ra trong gia đình “đa quốc tịch”, nhiều em đến tuổi học vẫn chưa có giấy khai sinh. UBND huyện Kỳ Sơn (Nghệ An) đang chỉ đạo các xã biên giới tuyên truyền vận động phải làm thủ tục kết hôn trước khi cưới để đảm bảo quyền lợi công dân. |
Men theo con đường bị nước lũ xói lở chúng tôi đến nhà của ông Học Phò Thiệu, đây chỉ là túp lều tạm dựng ven sườn núi.
Ông Học Phò Thiệu gầy guộc, đôi mắt mù lòa chậm rãi nói về chuyện nhân duyên của mình: “Nhiều người nói tôi có số đào hoa, nhiều tuổi mà lấy được vợ ngoại trẻ đẹp. Tôi sinh năm 1959, vợ tên là Lô Thị Bằng sinh năm 1970”.
Một đêm trăng, Học Phò Thiệu vượt sông Nậm Mộ vào bản Na Mương gặp được Lô Thị Bằng, cô gái Lào da trắng, tóc dài xinh đẹp hiền lành. Nhiều đêm liền Phò Thiệu không ngủ được vì nhớ Bàng.
Học Phò Thiệu kiên trì theo đuổi và nhờ có tài thổi sáo hay nên mới lay động được trái tim của cô gái Lào.
Hơn 20 năm lấy nhau, họ đẻ liền 8 đứa con. Ông Học Phò Thiệu kể, hồi đó ưng cái bụng rồi lấy nhau, đàng nội vượt sông Nậm Mộ mang lễ ăn hỏi là 1 con lợn và 3 con gà cùng mấy nén bạc rồi tổ chức lễ cưới đơn giản.
Cuộc sống càng trở nên khốn khó khi năm 2000, đôi mắt của ông mù lòa, gánh nặng gia đình đều trút vào người vợ. Một mình chị Lô Thị Bằng chăm sóc chồng mù và 6 đứa con thơ.
Trong túp lều xác xơ chẳng có gì đáng giá ngoài mấy chiếc xoong chị Bằng vừa luộc xong nồi sắn thấy khách lạ thì mang theo đồ nghề đi vào rẫy. Trong 6 đứa con của ông Thiệu, cũng chỉ có Học Phò Nòi đang học lớp 5 còn lại bỏ học đi làm nương.
 |
| Những đứa trẻ của những cặp vợ chồng Việt-Lào bỏ học ở nhà giã gạo. |
Chúng tôi tìm đến ngôi nhà anh Học Phò Duy, sinh năm 1983, lấy vợ người Lào là chị Mong Thị May sinh năm 1988. Ngôi nhà lợp prô ximăng xung quanh thưng bằng ván gỗ. Anh Duy bảo, sang Lào “cưa” vợ cũng gian nan lắm. Vượt sông Nậm Mộ quần áo ướt sũng, được May thương tình đưa vào bếp đốt lửa sưởi ấm. Cảm động vì Duy đêm nào cũng vượt sông sang Lào nên May đã đồng ý nhận lời yêu.
Cưới nhau xong, 2 vợ chồng ở riêng bên mé đồi và đã có với nhau 2 mặt con Anh Duy đăm chiêu nói: “Chúng tôi chỉ lo nhất là miếng ăn hằng ngày, nhà chỉ đủ ăn được mấy tháng thu hoạch lúa rẫy, còn lại cứ ăn sắn, khoai và măng rừng. Đất đai nơi đây cằn cỗi không thể trồng được lúa nước, những cánh rừng đốt nương làm rẫy nhiều lần nay cũng trơ trọi lúa rẫy mà cứ gầy như cỏ may”.
Nhiều hệ lụy
Sau những cuộc tình xuyên biên giới là bao vấn đề rối rắm, phức tạp. Hầu hết các cặp vợ chồng Việt-Lào ở vành đai biên giới xã Mường Típ đều chưa đăng ký kết hôn.
Theo ông Phò Dậu - Bí thư Đảng ủy xã Mường Típ, toàn xã tính sơ bộ có vài chục cặp vợ chồng Lào - Việt, họ sống chủ yếu ở các bản Vang Phao, Xốp Típ, Phà Nọi, Na My… riêng bản Ta Đo có trên chục cặp. Xã nhiều lần tuyên truyền vận động người dân nên làm thủ tục trước khi kết hôn nhưng rất khó.
Nhưng chuyện đăng ký kết hôn thì nhiều cặp vợ chồng nơi thâm sơn cùng cốc lại ngỡ ngàng như lần đầu tiên nghe thấy. Ngay như những cặp vợ chồng trẻ Học Phò Tuy và Moong Thị May khi được hỏi về thủ tục còn lẫn lộn giữa chuyện “đăng ký kết hôn” với “tổ chức đám cưới”.
Ông Hoàng Văn Hiếu-Trưởng phòng Tư pháp huyện Kỳ Sơn nói: “Các cặp vợ chồng Lào-Việt ở đây lấy nhau rất “lặng lẽ”, họ không khai báo với chính quyền địa phương. Đa số là họ nhận thức được chỉ cần 2 phía gia đình đồng ý và đám cưới đúng phong tục là trở thành vợ chồng. Chưa kể là phụ nữ Lào lấy người Việt Nam khi sang cũng không mang bất cứ giấy tờ tùy thân nào nên việc để làm thủ tục đăng ký kết hôn càng khó khăn”.
