Phạt cho tồn tại
Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Lê Văn Lãng, Phó Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng, cho biết, chủ đầu tư chuyển đổi công năng các tầng như kỹ thuật, phòng sinh hoạt hay tầng áp mái phải làm điều chỉnh với Nhà nước. Trước đây, nếu xây thêm 1 tầng và không ảnh hưởng gì đến công năng khác, an toàn chịu lực tòa nhà, chiều cao quy hoạch và không làm ảnh hưởng đến công trình công cộng và xung quanh sẽ được phép xem xét xử phạt 50% giá trị xây lắp, thu lại 100% giá trị thu lợi bất chính của chủ đầu tư. Như vậy, cơ quan chức năng vừa xử lý sai phạm chủ đầu tư vừa thu được tiền cho ngân sách. Tuy nhiên, ông Lãng cho rằng, nếu xử lý như vậy, dư luận cho rằng tiếp tay cho sai phạm.
Sau này, Nghị định 139 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực xây dựng đã quy định cụ thể thời gian. Những công trình sai phạm xuất hiện trước ngày 1/1/2018 được phép tồn tại sau khi chịu phạt. Sau thời gian đó, các công trình sai phép phải bị đập bỏ.
“Xử phạt vi phạm hành chính chỉ thu được vài chục triệu đồng rồi lại cho tồn tại. Ở Việt Nam mình cứ pháp luật chạy theo sai phạm rất mệt. Xã hội phải chịu trách nhiệm cho chủ đầu tư. Từ nay về sau, các sai phạm chỉ có phá”, vị lãnh đạo này nói.
Theo KTS Trần Huy Ánh - Hội KTS Hà Nội, đối với các công trình xây dựng sai phép đã được đưa vào sử dụng thời gian qua, các cơ quan chức năng vẫn đang loay hoay tìm phương án giải quyết, chưa đạt được kết quả như kỳ vọng.
Trong khi đó, quy định về chế tài xử phạt các dự án xây dựng sai phép đã được quy định rõ tại Nghị định 139, mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực hoạt động đầu tư xây dựng là 1 tỷ đồng, nhưng mức phạt này vẫn chưa thực sự có tính răn đe hiệu quả. “Ở mức tối thiểu, mỗi căn hộ có giá bán khoảng 1 tỷ đồng, nhưng với hàng chục căn hộ xây dựng sai phép tại mỗi dự án thì sau khi nộp phạt, chủ đầu tư cũng kiếm được khoản lợi nhuận hàng chục thậm chí vài chục tỷ đồng. Nên nhiều chủ đầu tư sẵn sàng chịu phạt để được hợp thức hóa phần sai phạm của mình” - KTS Ánh nhìn nhận.
Chưa xử lý nhiều công trình sai phạm
Thời gian qua, dư luận phản ánh khá nhiều về tình trạng nhiều chủ đầu tư dự án nhà cao tầng, chung cư, tòa nhà văn phòng… tự ý thay đổi công năng tòa nhà. Cụ thể, có dự án đã đưa vào sử dụng được phản ánh xây dựng sai thiết kế được phê duyệt khi biến tầng kỹ thuật thành căn hộ để bán. Có những dự án theo thiết kế được phê duyệt ghi rõ chỉ có 6 tầng để làm trung tâm thương mại, nhưng chủ đầu tư lại tự ý sử dụng 6 tầng thương mại này để cho thuê làm văn phòng trục lợi.
Thậm chí, có những chủ đầu tư thay đổi thiết kế, công năng tầng kỹ thuật mái bằng việc xây căn hộ penthouse tại tầng này để bán. Chủ đầu tư còn sử dụng một phần diện tích trong tầng kỹ thuật để cho thuê văn phòng. Cũng có chủ đầu tư ngang nhiên “cắt xén” tầng thương mại của tòa nhà để xây thêm căn hộ để bán. Những vi phạm về thay đổi công năng, thiết kế thời gian qua diễn ra phổ biến. Trong số đó có nhiều dự án bị cơ quan chức năng “tuýt còi” vì tự ý điều chỉnh công năng, thiết kế và xây dựng không đúng với quy hoạch, thiết kế, giấy phép được phê duyệt.
Tuy nhiên, cũng có chủ đầu tư sau khi bị các cơ quan chức năng phát hiện vi phạm đã nhanh chóng bổ sung, hoàn thiện các thủ tục hồ sơ gửi các cơ quan chuyên môn xin điều chỉnh công năng, giấy phép xây dựng. Nếu các cơ quan chức năng đồng ý, chấp nhận điều chỉnh giấy phép xây dựng, quy hoạch…, những vi phạm trước đó sẽ được “hợp thức hóa”.
Cụ thể, dự án Tổ hợp văn phòng và nhà ở Housinco Tân Triều tại ô đất CT5, KĐT mới Tây Nam Kim Giang I thuộc xã Tân Triều (huyện Thanh Trì) do Cty CP Tập đoàn Housinco - chủ đầu tư có chiều cao 27 tầng nổi (bao gồm 2 tầng dịch vụ, văn phòng; 25 tầng căn hộ, 1 tum thang kỹ thuật) và 3 tầng hầm. Tuy nhiên, trong quá trình thi công xây dựng, Cty CP Tập đoàn Housinco đã tự ý thay đổi thiết kế, nâng tổng số tầng văn phòng, dịch vụ từ 2 tầng lên thành 6 tầng. Dự án này đã bị đình chỉ thi công, chủ đầu tư nộp phạt và đã làm các thủ tục để xin điều chỉnh lại GPXD theo hướng tăng thêm số tầng.
Mới đây, Sở Xây dựng Hà Nội kiểm tra và chỉ ra hàng loạt sai phạm tại dự án Dolphin Plaza (28 Trần Bình, Mỹ Đình, Nam Từ Liêm, Hà Nội), trong đó có việc chuyển đổi công năng phòng sinh hoạt cộng đồng thành 9 căn hộ để bán và cho thuê tại tầng 4. Qua đó, phát hiện một số sai phạm như: chủ đầu tư tự ý làm thêm sàn kết cấu thép tại tầng 1 (cốt +3,4m) và điều chỉnh, chuyển đổi công năng sử dụng tại tầng 4 không phù hợp với nội dung giấp phép xây dựng và hồ sơ thiết kế được duyệt là vi phạm về trật tự xây dựng.
Luật sư Lê Thu Hằng - Công ty Luật TAT nói: “Những sai phạm gần đây của các chủ đầu tư trong việc chuyển tầng kỹ thuật thành căn hộ để bán đã cho thấy, hoặc các doanh nghiệp đang hiểu sai quy định pháp luật về xây dựng, hoặc cố tình hiểu sai về tầng kỹ thuật với động cơ riêng. Và cần khẳng định rằng, theo quy định hiện hành, các căn hộ “chuyển đổi công năng” này sẽ không được cấp sổ đỏ/sổ hồng nên người mua cần hết sức tỉnh táo và cân nhắc thận trọng để tránh lâm vào cảnh “tiền mất, tật mang”.
