Giáo sư Tiến sĩ – Nhà giáo Nhân dân Hoàng Thị Châu là chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực địa danh học, phương ngữ học, phương pháp dạy tiếng Việt, ngôn ngữ và chữ viết các dân tộc thiểu số.
Ngay khi tốt nghiệp ĐH Tổng hợp Lômônôxốp năm 1962, về nước công tác trong tổ Bộ môn Ngôn ngữ học, khoa Ngữ Văn – ĐH Tổng hợp Hà Nội (nay là ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG Hà Nội), bà đã có những bài nghiên cứu được giới chuyên môn chú ý, như: “Vấn đề xác minh các tộc người ở Việt Nam"; "Mối liên hệ về ngôn ngữ cổ đại ở Đông Nam Á qua những tên sông"...
Trong ấn tượng của các thế hệ học trò và đồng nghiệp, bà là gương sáng về tinh thần dấn thân, miệt mài nghiên cứu và giảng dạy. Những ngày sơ tán, bà cùng sinh viên ngược lên vùng rừng núi Việt Bắc và gắn mình với cuộc sống giảng dạy, học tập.
Khi Bộ môn thực hiện công trình nghiên cứu ngôn ngữ Tày – Nùng trong những năm kháng chiến chống Mỹ, bà – phụ nữ duy nhất của tổ Bộ môn không chấp nhận sự “ưu tiên”, đã khoác ba lô hướng dẫn sinh viên đi thực tế, điều tra tình hình ngôn ngữ của các dân tộc ít người.
Chiến đấu trong đội du kích thiếu niên tại nội thành Huế từ những năm kháng chiến chống Pháp, bà từng hai lần bị địch bắt giam, nhưng vẫn bền gan vững chí tham gia hoạt động cách mạng. Bà trở thành hình mẫu xây dựng nhân vật nữ du kích bé nhỏ tên Châu trong cuốn “Đội thiếu niên du kích kinh thành Huế” của tác giả Văn Tùng.
GS.TS. NGND. Hoàng Thị Châu, sinh năm 1934, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Ngôn ngữ học, Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (1983-1993), sau một thời gian lâm bệnh, mặc dù đã được các bác sĩ và gia đình tận tình cứu chữa nhưng do tuổi cao, bệnh trọng đã từ trần hồi 2h32′, ngày 6/8/2020 (tức ngày 17 tháng Sáu năm Canh Tý) tại nhà riêng - số 9, ngách 15, ngõ 82, phố Yên Lãng, P. Thịnh Quang, Q. Đống Đa, Hà Nội, hưởng thọ 87 tuổi.
Lễ viếng bắt đầu từ 11h30, ngày 8 tháng 8 năm 2020 (thứ Bảy) tại Nhà tang lễ Quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội.
Lễ truy điệu và đưa tang vào hồi 12h45, ngày 8 tháng 8 năm 2020.
Hỏa táng tại Đài hóa thân hoàn vũ, Văn Điển.