Vẫn theo ông Long, muốn phát triển, muốn xây dựng được công trình chất lượng với giá cạnh tranh chỉ có đấu thầu công khai minh bạch để lựa chọn nhà thầu. Trong trường hợp rất cấp bách, cần triển khai nhanh, có thể phải chỉ định thầu nhưng phải chọn những doanh nghiệp đủ năng lực về kỹ thuật, tài chính làm dự án. “Doanh nghiệp yếu kém làm ăn thua lỗ mà lại được giao chỉ định thầu thì không hợp lý…”, PGS.TS Ngô Trí Long nhấn mạnh.
Ông Lê Văn Tăng, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu cho rằng, đối với những dự án trọng điểm như cao tốc Bắc - Nam đấu thầu công khai minh bạch là tốt nhất. Ông Tăng nói rõ, theo luật, tất cả các gói thầu trên 1 tỷ đồng đã phải tổ chức đấu thầu, trừ các dự án an ninh quốc phòng, dự án ảnh hưởng do thiên tai... Như vậy, chiếu theo luật đấu thầu thì cao tốc Bắc - Nam không được phép chỉ định thầu, thế nhưng trong bối cảnh dịch COVID-19, để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án thì việc chỉ định thầu có thể trình Quốc hội xem xét.
Mặc dù vậy, ông Tăng vẫn lưu ý, dù có đấu thầu hay chỉ định thầu, để dự án đảm bảo tiến độ, chất lượng thì phải đảm bảo các điều kiện: Chọn được nhà thầu, nhà đầu tư có năng lực; hợp đồng ký kết giữa nhà thầu, nhà đầu tư với đại diện nhà nước phải chặt chẽ và đặc biệt là cơ quan giám sát phải thực sự tốt và công tâm. “Cần thiết có thể thuê tư vấn nước ngoài giám sát để đảm bảo khách quan, công khai minh bạch cho dự án”, ông Tăng nói.
Theo TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam, phương án chỉ định thầu chỉ nên áp dụng với một số gói thầu cấp bách vì các mục tiêu an ninh, quốc phòng và có thể giao cho các nhà thầu của Bộ Quốc phòng thực hiện. Song, ông Chủng cũng cho rằng, phần lớn các dự án khác nên chọn hình thức đấu thầu, sẽ tạo cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh hơn giữa các doanh nghiệp, song song với đó nhà nước cần kiểm soát được tình trạng ép giá, ép tiến độ.
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật (phụ trách tổng thể dự án cao tốc Bắc - Nam), cho biết, khẳng định, quan điểm của bộ vẫn là đấu thầu chọn nhà thầu nếu các dự án cao tốc Bắc - Nam được chuyển sang đầu tư công.
“Tôi không đồng tình chỉ định thầu, vì theo quy định luật pháp phải đấu thầu. Trong việc chỉ định thầu luôn có biểu hiện không lường được là lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, lợi ích doanh nghiệp và đồng thời không dễ rà soát được đối tượng chỉ định thầu đó có đúng hay không”.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình)
