2017- năm thăng hoa của chỉ số và niềm tin
Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), năm 2017, TTCK đã đạt được những chỉ số ấn tượng như: Vốn hóa thị trường đạt gần 3,36 triệu tỷ đồng, tăng hơn 70% so với năm 2016; đấu thầu trái phiếu Chính phủ đạt hơn 182 nghìn tỷ đồng; chỉ số VN-Index tiến gần tới mốc 1.000 điểm, cao nhất trong gần 10 năm gần đây.
Cùng đó, dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài trên TTCK ước đạt hơn 31 tỷ USD. Đi kèm là giá trị cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước đạt kỷ lục 350 nghìn tỷ đồng (trong đó chỉ riêng thoái vốn tại Sabeco đã thu được gần 110 nghìn tỷ đồng). UBCKNN phấn khởi cho hay: chưa bao giờ việc thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước được nhà đầu tư trong nước và nước ngoài quan tâm đến vậy.
Cũng theo UBCKNN, năm 2017 thị trường đã chứng kiến sự ra đời của TTCK phái sinh. Mặc dù mới khai trương và vận hành từ ngày 10/8/2017 nhưng TTCK phái sinh đã có sự tăng trưởng về cả khối lượng hợp đồng, giá trị giao dịch và số lượng tài khoản với gần 1 triệu hợp đồng tương ứng với tổng quy mô danh nghĩa hợp đồng đạt hơn 80 nghìn tỷ đồng.
Chia sẻ với Tiền Phong, lãnh đạo cơ quan thanh tra UBCKNN cho biết, trong năm 2017, công tác quản lý giám sát đặc biệt được tăng cường. Theo đó, UBCKNN đã thực hiện giám sát đối với gần 2.000 công ty đại chúng, hơn 100 tổ chức kinh doanh chứng khoán, 1,9 triệu tài khoản nhà đầu tư, trong đó có nhiều nhà đầu tư nước ngoài, hàng chục công ty kiểm toán, ngân hàng lưu ký, ngân hàng. Cùng đó, UBCKNN đã triển khai tổng cộng 72 đoàn thanh tra, kiểm tra, xử phạt hơn 300 trường hợp vi phạm hành chính, với tổng số tiền phạt là hơn 30 tỷ đồng (số tiền phạt và số trường hợp xử phạt gấp 2,5 lần so với năm 2016).
“Trên thực tế, số lượng cán bộ thanh tra rất mỏng luôn phải căng mình để theo sát vụ việc. Ví như vụ xử lý nhà đầu tư dùng 29 tài khoản để thao túng giá cổ phiếu với mức phạt lên tới 600 triệu và thu hồi 9,28 tỷ khoản đầu tư thu lời bất chính, để làm được chúng tôi phải mất hàng tháng trời tìm chứng cứ và đối chất đến khi nhà đầu tư phải tâm phục khẩu phục mới thôi”, vị lãnh đạo kể.
Theo Chủ tịch UBCKNN Trần Văn Dũng, sự thăng hoa của TTCK 2017 đến từ tác động của nhiều yếu tố, trong đó đặc biệt là sự tăng trưởng ngoạn mục của nền kinh tế (GDP tăng ở mức cao 6,8%) và được dự báo sẽ duy trì trung bình trên 6,3% trong giai đoạn 5 năm, thuộc nhóm tăng trưởng tốt nhất thế giới. Cùng đó là sự chuyển biến lớn về tư duy quản lý vĩ mô (việc ban hành Nghị quyết của Đảng công nhận kinh tế tư nhân làm trụ cột kinh tế đất nước); lực đẩy từ dòng vốn ngoại với giá trị danh mục chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ đến đầu tháng 12/2017 đã là 31 tỷ USD, tăng 81% so với thời điểm cuối năm 2016.
2018 - Kỳ vọng bền vững hơn
Theo ông Vũ Bằng, thành viên Hội đồng Tư vấn tiền tệ, TTCK năm 2017 có sự hồi phục mạnh mẽ, mức vốn hóa nếu tính trên GDP 2016 tới hơn 73%. Quy mô niêm yết tăng trưởng mạnh mẽ. Vấn đề đặt ra là phải duy trì lòng tin dài hạn hơn về minh bạch thị trường, về quản trị công ty, phải tăng trưởng để nhà đầu tư bỏ vốn lâu dài”, ông Bằng nhấn mạnh.
Ông Trần Văn Dũng cũng bày tỏ: năm 2017 TTCK thăng hoa, ai cũng vui, nhưng có nhiều vấn đề phức tạp và nỗi lo làm sao duy trì được đà tăng bền vững? Từ câu chuyện vĩ mô, quyết tâm của Chính phủ, dự báo tăng trưởng trong 5 năm tới của thị trường là khá lạc quan. “Dòng vốn ngoại vào nhiều, cầu là có thực, tốt. Nếu liên tưởng lại đợt tăng của thị trường trước đây hồi 2006-2007 thì đợt tăng này bền vững hơn nhiều cả về phương diện dòng vốn, cả kinh tế vĩ mô và kinh tế thực. Tôi lạc quan về TTCK năm 2018 tiếp tục phát triển bền vững. Hiện, UBCKNN đã kiến nghị lãnh đạo cấp trên tranh thủ đẩy nhanh cổ phần hoá, thoái vốn khi dòng vốn vào khu vực tư nhân cần tranh thủ”, ông Dũng nói.
Đánh giá về TTCK, ông Phạm Thanh Hà, Vụ trưởng vụ Chính sách tiền tệ (NHNN), cho hay nếu so sánh với 5-6 năm trước, TTCK đã phát triển vượt bậc. “Vừa qua chúng tôi thấy dòng vốn vào Việt Nam với những giao dịch lớn của Bộ Công Thương, của SCIC. Nếu như 6 năm, Vietcombank chỉ bán 600 triệu USD thì NHNN đã phải mua trực tiếp, thị trường không hấp thụ được thì đến nay, với lượng vốn lớn như vậy, thị trường đã có sự hấp thu một phần rất tốt”.
Theo Tổng giám đốc CTCK Bảo Việt, ông Nguyễn Văn Hòa, TTCK 2017 phát triển ngoài dự báo. Bên cạnh những con số, hiện tượng xấu giảm đi nhiều. “Năm 2016, nhiều cổ phiếu làm giá, đẩy giá sau đó để rơi giá, năm 2017, vấn đề này được loại bỏ khá nhiều. Đây là sự thành công của nhà quản lý trong kiểm tra, giám sát”, ông Hoà nói.
Tại lĩnh vực báo cáo tài chính, lĩnh vực nhiều doanh nghiệp niêm yết dễ lập lờ “làm xiếc”, lần đầu tiên UBCKNN quyết định đình chỉ tư cách được chấp thuận đối với một số kiểm toán viên, trong đó có cả tổng giám đốc công ty kiểm toán do không đảm bảo chất lượng kiểm toán báo cáo tài chính. “UBCKNN đã kiên quyết xử lý các vụ việc thao túng, nội gián, những vụ việc nổi cộm trên thị trường; kiểm tra, xử phạt được 6 vụ việc thao túng giá chứng khoán, 1 trường hợp giao dịch nội gián; phối hợp với cơ quan công an trong điều tra, khởi tố 1 vụ án thao túng giá (cổ phiếu CDO)”, bà Lê Thị Nga, Chánh thanh tra cơ quan Thanh tra thuộc UBCKNN cho hay.
