Theo Cục Hải quan TPHCM, từ khi Trung Quốc ngừng nhập khẩu 24 mặt hàng phế liệu có thể tái chế từ ngày 1/1/2018 đến nay, phế liệu từ các nước đã ồ ạt nhập về các cảng ở TPHCM và Vũng Tàu. Trong đó, hàng nghìn container đã nhập cảng hơn 90 ngày nhưng vẫn không có doanh nghiệp nào đến làm thủ tục thông quan.
Trong đó, tại cảng Cát Lái (TPHCM) còn tồn đọng hơn 3.200 container, tại cảng quốc tế Cái Mép (Bà Rịa- Vũng Tàu) cũng đang tồn gần 2.000 container phế liệu nhập khẩu quá cảnh để nhập về cảng Cát Lái. Tuy nhiên, tính đến nay, chủ nhân của số container phế liệu này vẫn chưa đến làm thủ tục nhập khẩu.
Theo tìm hiểu của phóng viên, toàn bộ số container tồn đọng tại cảng Cát Lái được nhập về từ cuối năm 2017 và đầu năm 2018. Phần lớn mặt hàng tồn đọng là phế liệu nhựa. Sau khi phát thông báo tìm chủ nhân số hàng trên, nếu quá 60 ngày kể từ khi phát thông báo, các tổ chức, cá nhân có liên quan không đến làm thủ tục thì Hội đồng xử lý hàng tồn đọng Cục Hải quan TPHCM sẽ xử lý theo Thông tư 203 của
Bộ Tài chính.
Cục Hải quan TPHCM cho hay, ngoài việc Trung Quốc ngưng nhập khẩu 24 mặt hàng phế liệu có thể tái chế từ ngày 1/1/2018 thì một nguyên nhân nữa dẫn đến việc lượng container hàng phế liệu tồn đọng ở các cảng là do một số doanh nghiệp nhập khẩu không tuân thủ các quy định hiện hành, không xin được giấy xác nhận nên bỏ hàng tại cảng.
Bên cạnh đó, việc cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất (GXN) cũng chưa thống nhất gây khó khăn cho cơ quan hải quan. Nhiều doanh nghiệp nhập khẩu nhưng chưa xin được giấy GXN dẫn đến tình trạng nhiều lô hàng đã về đến cảng nhưng chưa làm thủ tục nhập khẩu được gây tồn đọng tại cảng. Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn đã thông báo đến các hãng tàu về việc ngừng tiếp nhận các lô hàng phế liệu. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp tình thế để giải toả số hàng tồn đọng trong cảng.
Theo Cục Hải quan TPHCM, hiện nay vẫn chưa có quy định nào về việc cấm hoặc các điều kiện phải có khi vận chuyển và tiếp nhận phế liệu nhập khẩu. Ngoài ra, hàng hóa tồn đọng, đặc biệt là mặt hàng phế liệu nhập khẩu, đa phần chưa làm thủ tục hải quan. Nhiều lô hàng chưa xác định được chủ sở hữu, việc vận chuyển, đưa hàng vào cảng… thuộc quyền của doanh nghiệp xuất nhập khẩu, các hãng vận chuyển, việc quản lý, cấp phép của bộ chuyên ngành.
Một nguyên nhân nữa dẫn đến tình trạng tồn đọng phế liệu tại cảng là do nhiều doanh nghiệp sử dụng địa chỉ “ma” để mở tờ khai. Khi phát hiện lô hàng có vấn đề hay bị hải quan xử lý, các doanh nghiệp này sẵn sàng “bỏ của chạy lấy người”.
Chủ nhân hơn 3.000 container phế liệu “mất tích”
Bà Phạm Thị Lèo, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 cho biết, đơn vị này đã thông báo tìm chủ của hơn 3.000 container hàng tồn đọng được thống kê đến ngày 12/3/2018, tại cảng Cát Lái nhưng chưa có người đến nhận. Toàn bộ số container hàng nêu trên đã cập cảng từ cuối năm 2017 và đầu năm 2018, đến nay đã quá hạn trên 90 ngày (quá thời hạn tại cửa khẩu nhập theo quy định), nhưng chưa có người đến làm thủ tục nhận hàng.
