Theo nhiều chuyên gia, không khó để nhìn thấy, việc gom chung các doanh nghiêp công nghệ vốn chỉ có thế mạnh nền tảng vào một chế tài quản lý chung với các doanh nghiệp vận tải sẽ gây ra chồng chéo trong thực thi. Quy định này cũng tạo nên sự chồng chéo về trong quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm giữa các bên khi đơn vị cung cấp nền tảng hợp tác với đơn vị vận tải. Bởi khi đó, hai chủ thể khác biệt sẽ phải chịu trách nhiệm cho cùng một hành vi kinh doanh là vận chuyển hành khách.
Gò ép các ứng dụng kết nối vận tải sẽ xoá đi ưu thế của “Big data”
Nhìn nhận về xu thế kinh tế chia sẻ và nền tảng, nhiều chuyên gia cho rằng, nếu cứ “ràng” các doanh nghiệp công nghệ vào quản lý như doanh nghiệp vận tải, thì những giá trị ưu việt của nền kinh tế chia sẻ sẽ bị xoá bỏ, mất đi ưu thế của hệ thống dữ liệu lớn, khiến xã hội mất đi những cơ hội phát triển nhảy vọt về kinh tế.
Trao đổi thêm về quan điểm bên nào cung cấp dịch vụ gì thì bên đó phải áp dụng các điều kiện kinh doanh của ngành đó, TS. Ngô Vĩnh Bạch Dương, Trưởng phòng Pháp luật kinh tế, Viện Nhà nước và Pháp Luật cũng cho rằng: “Nếu chúng ta quan niệm, ai tham gia vào một khâu của chuỗi cung ứng là cung ứng dịch vụ đó thì là không hợp lý”.
“Chắc chắn một điều được thừa nhận rộng rãi rằng, các doanh nghiệp không nhất thiết phải thực hiện tất cả các công đoạn của một chuỗi cung ứng dịch vụ, mà có thể lựa chọn một hoặc một số các công đoạn để đầu tư. Trong quá trình quản lý các nền tảng, Nhà nước cần chú trọng xem xét các điều kiện giao dịch chung, đặc biệt trong việc phân định trách nhiệm các bên để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và bảo vệ các đối tác yếu thế trong giao dịch. Việc quy định đơn vị nền tảng phải đáp ứng tất cả các điều kiện và quy định vận tải thì không đúng, anh là dân công nghệ, như T.Net, lại bắt phải mua cả một đội xe, rồi quy định phòng cháy chữa cháy, huấn luyện lái xe.... là điều vô lý”, TS Ngô Vĩnh Bạch Dương nhấn mạnh.
Nên cởi mở tiếp cận công nghệ để tiến về phía trước
Mới đây, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể đã thẳng thắn, taxi truyền thống cần ứng dụng công nghệ để đổi mới thì mới tạo được thế “thiên thời địa lợi, nhân hòa”. Và đây cũng là xu thế chung của lĩnh vực vận tải trên thế giới. Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế, giao thông cũng cho rằng, quan điểm của Bộ trưởng Bộ GTVT là tích cực và hợp bối cảnh Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ để tiếp cận và vận dụng với công nghệ 4.0.
Đánh giá về bức tranh loại hình vận tải taxi hiện nay TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế cũng cho rằng: “Những năm vừa qua các ứng dụng đặt xe công nghệ gia nhập vào thị trường Việt Nam họ sử dụng phần mềm cũng như ứng dụng rất tiện ích nên được khách hàng lựa chọn sử dụng. Đồng thời cũng tạo ra được một cuộc cạnh tranh mạnh mẽ trong lĩnh vực vận tải bấy lâu nay”.
Từ góc nhìn cởi mở theo xu thế kinh tế chia sẻ và nền tảng, nhiều chuyên gia khẳng định, bản chất của mô hình kinh tế nền tảng thời 4.0 có tính chất “sàn” rất rõ ràng trong Nghị định 52. Mặc dù nghị định này còn đôi chút chật hẹp so với sự phát triển quá nhanh của các trào lưu kinh tế mới, nhưng vẫn còn “mặc được” đối với các dịch vụ nền tảng. Trong khi đó, các ý kiến phản biện trong quá trình lấy ý kiến về Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 86/2014/NĐ-CP về điều kiện kinh doanh vận tải lại đang muốn lôi phần việc của Bộ Công Thương sang cho Bộ GTVT, vì bên nào cung cấp dịch vụ gì thì bên đó phải áp dụng các điều kiện kinh doanh của ngành đó.
Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết: “Trong lĩnh vực thương mại điện tử của chúng tôi, đơn vị cung cấp sàn thương mại điện tử, nền tảng phải tuân thủ nghĩa vụ chung trong Nghị định 52. Nghị định 52 dành cả một Chương để điều chỉnh các đơn vị cung cấp dịch vụ thương mại điện tử (bao gồm dịch vụ sàn đấu giá, sàn giao dịch thương mại điện tử, giảm giá) trên nền tảng công nghệ thông tin – đó chính là các nền tảng/platform thương mại điện tử. Nghị định 52 đã phân định rõ quyền và trách nhiệm của các đơn vị vận hành sàn thương mại điện tử, các nền tảng, và quyền và trách nhiệm của các đơn vị bán hàng, cung cấp dịch vụ trên các nền tảng đó”.
Tận dụng những cơ hội từ kinh tế chia sẻ và nền tảng
Với câu chuyện của các công ty vận tải và doanh nghiệp công nghệ cung cấp ứng dụng kết nối vận tải thì giá trị của kinh tế chia sẻ và nền tảng có những thành quả rất rõ rệt. Thế mạnh của các đơn vị nền tảng có ưu thế trong việc xử lý hệ thống dữ liệu lớn, kết hợp với trí tuệ nhân tạo, để đưa ra đề xuất kết nối hành khách với phương tiện gần nhất và đề xuất hiệu quả nhất về giá cước cho mỗi chuyến đi. Vì vậy, việc ghép chung doanh nghiệp cung cấp các ứng dụng công nghệ kết nối vào vai trò của một nhà cung cấp dịch vụ vận tải và phải chịu sự quản lý của cơ quan quản lý ngành sẽ triệt tiêu chuyên môn hóa, gây ảnh hưởng tiêu cực tới phát triển nền tảng. Việc buộc các doanh nghiệp công nghệ phải đáp ứng điều kiện của toàn bộ quá trình kinh doanh vận tải cũng được xem là một sự bất công, không hợp lý.
“Quy định này không những làm biến đổi bản chất hoạt động của nền tảng, mà còn triệt tiêu phần lớn những ưu điểm công nghệ mang lại, biến nền tảng thành một kênh liên lạc đơn thuần”, chuyên gia Ngô Trí Long nhận định.
