Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao đã thông qua hướng dẫn về việc xử lý tội phạm liên quan dịch bệnh COVID - 19. Trong đó, các hành vi làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng, tung tin thất thiệt, lợi dụng dịch bệnh để trục lợi hoặc người có thẩm quyền thiếu trách nhiệm trong phòng chống dịch bệnh đều bị xử lý hình sự. Đánh giá hướng dẫn, luật sư Trần Thu Nam (Văn phòng Luật sư Tín Việt và Cộng sự) cho rằng, TAND Tối cao đã ban hành văn bản kịp thời trong bối cảnh cả nước phòng chống dịch bệnh nhưng vẫn có nhiều người thiếu ý thức thậm chí lợi dụng COVID - 19 để trục lợi.
Hướng dẫn của Hội đồng thẩm phán Tối cao sẽ giúp thống nhất xử lý tội phạm, giải quyết các tình huống phát sinh trong bối cảnh hiện nay. Tuy vậy, luật sư Nam cho rằng hướng dẫn chỉ xử lý những người không tuân thủ quy định dẫn tới lây bệnh cho người khác hoặc gây thiệt hại hơn 100 triệu đồng là chưa đủ, cần có chế tài mạnh hơn với bất kỳ ai không tuân thủ quy định phòng dịch. “Bệnh nhân cố tình không đeo khẩu trang hoặc trốn cách ly… nếu không gây hậu quả lại không xử được, đây là vấn đề. Quan điểm của tôi cần truy cứu trách nhiệm hình sự cả trường hợp này để đảm bảo răn đe” - ông Nam nói.
Vị luật sư phân tích: “Trong luật, có cấu thành hình thức và cấu thành vật chất tức phải gây hậu quả. Cấu thành hình thức là có thể không gây hậu quả vẫn bị truy cứu như tội cướp giật, dù chưa cướp được tài sản vẫn sẽ bị xử lý hình sự. Trường hợp 1 người Mỹ ở Đà Nẵng, 2 người ở Tây Ninh trốn cách ly, dù không gây thiệt hại về bệnh tật nhưng đã làm cộng đồng hoang mang; gây thiệt hại về tiền bạc, công sức để tìm kiếm, đưa họ về và phải cách ly thêm người tiếp xúc với họ. Đây có thể coi là thiệt hại về vật chất, là nguy cơ tiềm ẩn nên cần mức răn đe cao hơn biện pháp hành chính. Tại nước Nga, chính quyền nói luôn ở nhà 14 ngày hoặc ở tù 5 năm, tôi ủng hộ biện pháp mạnh như vậy”.
Về việc TAND Tối cao hướng dẫn xử lý người có thẩm quyền nhưng thiếu trách nhiệm dẫn tới lây lan dịch bệnh, luật sư Trần Thu Nam phân tích: “Người được phân công trách nhiệm phòng chống dịch nếu không thực hiện sẽ bị xử lý về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Ví dụ, người được phân công phong tỏa một tòa nhà nhưng vì nể tình vẫn để người dân ra vào khu vực này cần phải bị xử lý hình sự. Thủ tướng đã có chủ trương cương quyết, cả nước chung tay phòng chống dịch bệnh nhưng chỉ cần một cán bộ tắc trách có thể khiến công sức của nhà nước, địa phương đổ xuống sông xuống bể”.
Các tội phạm liên quan dịch COVID - 19 được Hội đồng thẩm phán Tối cao quy định gồm Khoản 1, Điều 240, tội “Làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” với hình phạt tiền từ 50 đến 200 triệu đồng hoặc án tù từ 1 đến 5 năm; tội “Vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người”, Điều 295, hình phạt tiền từ 20 đến 100 triệu đồng hoặc án tù từ 3 tháng đến 12 năm; tội “Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, viễn thông” theo Điều 288, khung hình phạt tù từ 6 tháng đến 7 năm; tội “Làm nhục người khác” theo Điều 155, hình phạt tiền từ 10 -30 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ hoặc án tù từ 3 tháng đến 5 năm; tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, theo Điều 174, khung hình phạt từ cải tạo không giam giữ tới tù chung thân; tội “Đầu cơ”, Điều 196 với hình phạt tiền từ 30 đến 300 triệu đồng hoặc án tù từ 6 tháng tới 15 năm; tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 360 với hình phạt cải tạo không giam giữ hoặc án tù từ 6 tháng tới 12 năm.
