Sau khi có thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), Cục Quản lý Dược liên hệ ngay với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đề nghị hỗ trợ và WHO đã khẩn trương tìm kiếm nguồn thuốc botulism antitoxin từ Thái Lan và đồng ý viện trợ Bệnh viện điều trị hai bệnh nhân. Ngày 27/8, Cục Quản lý Dược báo cáo lãnh đạo Bộ Y tế. Được sự đồng ý của lãnh đạo Bộ Y tế, Cục Quản lý Dược đã cấp phép nhập khẩu thuốc botulism antitoxin để điều trị cho bệnh nhân tại Bệnh viện Bạch Mai. Ngày 29/8, thuốc botulism antitoxin đã được nhập khẩu về Việt Nam.
Liên quan những bệnh nhân đang điều trị do ngộ độc Pate Minh Chay, ngày 2/9, bác sĩ, tiến sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), cho biết, sau khi ăn, độc tố botulinum được hấp thu vào cơ thể, gắn chặt vào các dây thần kinh, gây liệt toàn bộ các cơ... Theo bác sĩ Nguyên, botulinum là chất độc thần kinh cực mạnh, nhưng nhanh chóng bị phá hủy khi nấu chín (do đó ngộ độc không xảy ra khi ăn thực phẩm mới nấu chín).
Sau khi ăn thường khoảng 12-36 giờ (có thể tới 1 tuần sau ăn), bệnh nhân biểu hiện liệt theo trình tự liệt bắt đầu từ vùng đầu mặt cổ (khó nuốt, đau họng, khó nói, khàn giọng, mắt không mở được, lan xuống hai tay (yếu tay), sau đó tới hai chân (yếu chân), liệt các cơ hô hấp (khò khè, ứ đọng đờm dãi ở họng, khó thở). Điểm đặc trưng của liệt là liệt mềm, liệt đối xứng hai bên, lan từ vùng đầu xuống chân. Đặc biệt, bệnh nhân không có rối loạn cảm giác và vẫn tỉnh táo (do độc tố không tác động lên não). Bệnh nhân có thể buồn nôn, nôn, đau bụng, giảm nhu động ruột. Liệt nặng có thể gây suy hô hấp - nguyên nhân gây tử vong.
Trường hợp liệt hoàn toàn, nhiều bệnh nhân có giãn đồng tử, nên giống như hôn mê sâu, nhưng vẫn tỉnh và biết xung quanh (với điều kiện được cấp cứu, hồi sức hô hấp và không bị thiếu ôxy não). Trường hợp nhẹ có thể chỉ yếu mỏi các cơ giống như suy nhược, không thực hiện được các động tác gắng sức. Thời gian liệt kéo dài, trung bình thời gian thở máy ở bệnh nhân là 2 tháng, có thể lâu hơn và cần nhiều tháng để hồi phục.
Phòng tránh
Bác sĩ cho biết, ngộ độc thực phẩm do độc tố botulinum thường chỉ xảy ra với các loại thực phẩm đóng kín trong môi trường thiếu không khí (trong hộp, chai, lọ, can, lon, bao, túi) trong khi điều kiện sản xuất bị nhiễm bẩn và môi trường bên trong thực phẩm không đảm bảo để ngăn ngừa vi khuẩn phát triển. Vì thế, cần chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, có tiêu chuẩn chất lượng và an toàn được công nhận. Thận trọng với thực phẩm đóng kín có mùi hoặc màu sắc thay đổi, hoặc có vị thay đổi khác thường (ví dụ đáng lẽ chua nhưng lại không chua).
Không nên tự đóng gói kín thực phẩm theo các cách khác nhau (hộp, chai, lọ, hộp…) trong thời gian kéo dài trong điều kiện không phải đông đá. Ưu tiên ăn thực phẩm mới chế biến, mới nấu chín. Lưu ý, nấu chín sẽ phá hủy độc tố botulinum (nếu không may có trong thực phẩm). Với thực phẩm đóng gói kín theo cách truyền thống như dưa muối, măng, cà muối… cần đảm bảo phải chua, mặn. Khi thực phẩm hết chua thì không nên ăn.
Bộ NN&PTNT vừa đề nghị các Sở NN&PTNT các địa phương, Ban quản lý An toàn Thực phẩm TPHCM, Đà Nẵng, Bắc Ninh phối hợp cơ quan y tế địa phương điều tra, khắc phục vụ ngộ độc thực phẩm liên quan sản phẩm Pate Minh Chay của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối sống mới có trụ sở tại huyện Đông Anh, Hà Nội. Cục Quản lý Chất lượng nông lâm sản và thuỷ sản (Bộ NN&PTNT) đề nghị các Sở NN&PTNT chỉ đạo, phối hợp kiểm tra, xác minh về quá trình chứng nhận đủ điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm, công bố sản phẩm… liên quan sản phẩm Pate Minh Chay.
Nam Khánh
