Guzmán, 61 tuổi, bị bắt giữ trở lại từ đầu năm 2016 sau khi đào hầm trốn thoát khỏi một nhà tù tại Mexico, và bị dẫn độ đến Mỹ vào năm 2017. Tại đây, y bị cáo buộc nhiều tội danh liên quan đến các hành vi phân phối heroin và cocaine, tàng trữ vũ khí trái phép và rửa tiền.
Dù vẫn chưa bị kết án, song nếu kết hợp toàn bộ các tội danh kể trên, một phán quyết được đưa ra cho El Chapo có thể đồng nghĩa với một án tù chung thân đối với y. Phán quyết cuối cùng được nhất trí vào thứ Ba vừa qua bởi một bồi thẩm đoàn ở Brooklyn, New York, sau một loạt các phiên toà kéo dài tới 11 tuần.
Thẩm phán Brian Cogan, người chủ trì phiên tòa xét xử Guzmán, đã cảm ơn các bồi thẩm viên vì sự cống hiến của họ cho phiên tòa phức tạp này, và cho biết: “Đây là một nỗ lực đáng ghi nhận, và khiến tôi tự hào khi được làm một công dân Mỹ.”
Joaqin Guzmán được cho là kẻ cầm đầu Sinaloa, băng đảng ma túy khét tiếng tại Mexico, từng bị các công tố viên cáo buộc đứng đằng sau đường dây buôn lậu ma túy lớn nhất tại Mỹ. Vào năm 2009, Guzmán được tạp chí Forbes xếp hạng 701 trong danh sách những người giàu nhất thế giới, với tổng tài sản ròng ước tính lên tới 1 tỷ Đô la Mỹ.
Y từng bị cáo buộc đã hỗ trợ xuất khẩu hàng trăm tấn cocaine vào lãnh thổ nước Mỹ, cùng với âm mưu sản xuất và phân phối các loại heroin, methamphetamine và cần sa. Bên cạnh đó, El Chapo còn được cho là đã thuê sát thủ để thực hiện “hàng trăm” vụ giết người, hành hung, bắt cóc và các hành động tra tấn lên những đối thủ của mình.
Những phiên xét xử tại tòa còn hé lộ những chi tiết rùng rợn khác về đời tư của Guzmán.
Y từng chuốc ma túy các thiếu nữ dưới 13 tuổi trước khi hãm hiếp họ, vì tin rằng thực hiện hành vi giao cấu với các cô gái trẻ nhất sẽ giúp y có thêm “sinh khí”, theo lời khai của Alex Cifuentes, kẻ buôn lậu ma túy người Colombia và cũng từng là cộng sự của Guzmán.
Thậm chí, Cifuentes còn khai nhận El Chapo đã đưa số tiền hối lộ lên tới 100 triệu Đô la Mỹ cho nguyên Tổng thống Mexico Enrique Peña Nieto, người được cho là đã tạo mối liên lạc với Guzmán ngay sau khi nhậm chức vào năm 2012, và đã yêu cầu y hoàn trả 250 triệu Đô la Mỹ để không còn bị Chính phủ truy nã trên toàn quốc. Hiện tại, ông Nieto vẫn chưa đưa ra bình luận gì về cáo buộc trên.
Isaias Valdez Rios, cựu vệ sĩ của Guzmán, còn cho biết y đã đánh đập 2 người được cho là đã gia nhập băng đảng đối thủ của mình, đến mức “họ hoàn toàn giống như những con búp bê giẻ”, trước khi bắn vào đầu và vứt xác 2 người vào lửa. Trong một vụ việc khác, y đã bỏ tù và thiêu sống Arellano Felix, thành viên của một băng đảng đối địch khác, sau đó đã bắn trọng thương và chôn sống người này.
Guzmán còn bị cáo buộc đã giết chính người em họ của mình, vì cho rằng người đấy đã nói dối với y về việc ra ngoài thị trấn, và hạ lệnh đồ sát em trai của lãnh đạo một băng đảng ma túy khác, vì đã không chịu bắt tay với y. Khi bị chất vấn tại sao lại giết nhiều người như vậy, Guzmán đã thản nhiên đáp lại: “Hoặc là mẹ của bạn sẽ khóc, hoặc là mẹ của chúng sẽ khóc.”
Ngoài ra, toà án còn được thụ lý các chi tiết về lần đào thoát của El Chapo vào năm 2015 khỏi Altiplano, nhà tù vốn được trang bị an ninh tối ưu tại Mexico. Thông qua đồ nghề được mua gần đó, và địa điểm được định vị chính xác từ GPS của con trai mình, y đã đào một đường hầm lớn từ phòng giam của mình ra khỏi nhà tù và di chuyển qua nó trên một chiếc xe máy có thiết kế đặc biệt.
Việc xét xử Joaqin Guzmán có ý nghĩa vô cùng quan trọng, vì đây là ông trùm ma túy cộm cán gần nhất sa lưới pháp luật tại Mỹ.
Cuộc chiến chống ma túy tại Mexico, vốn đã lôi kéo sự can thiệp của cả giới chức Mỹ, để ngăn chặn các hành vi buôn lậu ma túy vào lãnh thổ nước này, và những cuộc huyết chiến của các băng đảng với nhau, đã cướp đi sinh mạnh của gần 100.000 người trong hơn 1 thập kỷ qua.
Guzmán trở nên khét tiếng không chỉ bởi số má của mình trong giới hắc đạo tại Mexico, mà còn bởi bảng thành tích dày dặn với 2 lần vượt ngục, cũng như nhiều lần thoát hiểm khỏi những lần truy quét từ các lực lượng chức năng của nước này.
Vào năm 2016, trong một lần phỏng vấn với diễn viên Sean Penn tại một khu rừng ở Mexico, ngay sau lần vượt ngục của mình vào năm ngoái, Guzmán đã tuyên bố y là nhà cung cấp hàng đầu thế giới về các loại heroin, methamphetamine, cocaine và cần sa.
El Chapo sau đó đã bị bắt trở lại ở một thị trấn phía tây bắc thành phố Los Mochis, Mexico. Trong cuộc bố ráp lần này, y đã định thoát hiểm qua một đường cống, nhưng ngay lập tức bị bắt giữ sau một cuộc đấu súng với cảnh sát.
Bản cáo trạng bên phía Mỹ đối với Guzmán là tổng hợp từ nhiều bản cáo trạng của 6 cơ quan pháp lý liên bang khác nhau, trải dài trên toàn quốc, bao gồm các thành phố New York, Chicago và Miami. Các công tố viên đã phải tập hợp các manh mối thu thập được trong hơn 1 thập kỷ qua, bao gồm các chứng cứ cung cấp bởi các bên đối tác từ Mexico và Colombia, để dựng nên một bản án triệt để.
Các bồi thẩm đoàn xét xử đều phải được giấu tên và được hộ tống đến và đi khỏi tòa án bởi lực lượng vũ trang, do Guzmán từng có tiền án đe dọa các nhân chứng chống lại mình, và thậm chí ra lệnh ám sát họ.
