Trong cuộc sống đời thường, Dương Thuấn khá hiền lành, chưa hề vướng ồn ào tình ái nào. Người ta chỉ biết đến anh với tinh thần lao động cần mẫn, nghiêm túc. Năm 2013, Tuyển tập Dương Thuấn được tổ chức Guiness Việt Nam công nhận 2 kỷ lục: Bộ sách song ngữ Tày- Việt đầu tiên; Bộ tuyển tập thơ dày nhất Việt Nam, hơn 2000 trang, gồm 3 tập.
 |
Bộ sách "ẵm" 2 kỷ lục của Dương Thuấn (Ảnh:FBNV)
Trong gia tài thơ ca của anh đến phút này có bao nhiêu bài thơ tình?
Dương Thuấn: Nhiều lắm. Mấy trăm bài liền. Bài nào tôi cũng thích mà đến nay tôi vẫn còn chưa in hết.
Nhiều độc giả ấn tượng với bài thơ “Vợ và Người tình” của anh. Bài thơ này anh sáng tác năm nào? Người tình trong thơ anh có phải chỉ tồn tại trong tưởng tượng?
Dương Thuấn: Tôi sáng tác năm 1994. Khi ấy tôi mới ngoài 30 tuổi. Lúc nào tôi chẳng có người tình, sao phải tưởng tượng?
Đọc “Vợ và Người tình” thấy bất ngờ vì anh đặt người tình ở vị trí đặc biệt quan trọng: “Em hỏi anh vợ là gì/Anh sẽ nói/ Vợ như một chiếc áo đẹp… Em hỏi anh người tình là gì/Anh sẽ nói/Người tình như một viên mỡ con/Chui vào trong anh bên nạng sườn”?
Dương Thuấn: Điều này cũng bình thường thôi. Con người ấy mà, bao giờ chẳng thấy người tình gây cảm xúc mạnh hơn. Tôi cũng thấy thế. Những câu thơ trên tôi viết bột phát, có cảm xúc thì viết, không suy tính, sửa sang nhiều.
“Lúc nào tôi cũng có người tình” anh đang nói vui hay nói thật?
Dương Thuấn: Nói thật đấy.
 |
Nhà thơ Dương Thuấn (Ảnh:FBNV)
“Áo mặc vào còn cởi ra được/Cắt bỏ làm sao mỡ dính với xương”. Anh nói, đã từng để vợ đọc bài thơ này?
Dương Thuấn: Đúng rồi. Vợ tôi đã đọc và không nói gì. Vợ tôi không bao giờ ghen với tôi, có thể do tập tính của người miền núi.
Anh có bao nhiêu bài thơ viết cho người tình?
Dương Thuấn: Mỗi bài thơ của tôi là một kỷ niệm. Tuyển tập thơ tình của tôi cả trăm bài, trong đó có một số bài được độc giả yêu thích như “Ba quả tim đàn ông”, “Vợ và người tình”, “Cô gái xứ mây”…. Tất cả đều được viết từ một người cụ thể.
Nhiều thi sĩ nói người yêu trong thơ không tồn tại trong đời thực, đó là chân dung được vẽ bằng trí tưởng tượng. Chưa thấy nhà thơ nào dám thú nhận như anh?
Dương Thuấn: (Cười). Tất nhiên phải có một phần tưởng tượng nhưng phải từ cụ thể tôi mới viết được như thế.
 |
Dương Thuấn và con trai, họa sỹ Dương Gia Liêm, đang sinh sống và làm nghệ thuật ở Mỹ. Ngoài đời, nhà thơ có môt gia đình hạnh phúc, một đời sống riêng không điều tiếng (Ảnh: FBNV)
Trong các nhà thơ Việt Nam, có lẽ anh là người duy nhất viết về người tình một cách thoải mái nhất?
Dương Thuấn: Người ta cũng có người tình. Nhưng người ta không dám nói. Còn tôi sống thế nào thì viết như thế.
Tại sao người ta cố gắng che giấu. Còn anh lại thích công khai người tình?
Dương Thuấn: Với tôi cái gì cũng phải thật, phải đi tới cùng thì tôi mới ưng. Người ta cứ sợ cái này, cái kia, tôi không thế. Tôi thấy như nào thì tôi viết như thế, thế thôi.
Thơ viết cho người tình khá nhiều. Có vẻ ngoài đời anh rất đào hoa?
Dương Thuấn: Tất nhiên tôi đào hoa.
Phụ nữ mê anh ở điểm gì?
Dương Thuấn: Chẳng biết được. Nhưng tôi mê nhất phụ nữ dân tộc Tày: “Chọn vợ thì chọn hai bắp chân/Để đi nương khỏe, đêm gác nằm”. Đấy là hai câu trong bài “Lên Đồng Văn” của tôi.
 |
Bản Hon, Bành Trạch, Ba Bể, Bắc Kạn, đã đi vào thơ Dương Thuấn rất nhiều, vì đó là nơi anh sinh ra và lớn lên (Ảnh:FBNV)
Theo anh, thế nào là người phụ nữ đẹp?
Dương Thuấn: Người phụ nữ đẹp trong quan niệm người miền núi khác nhiều. Không phải là chân nhỏ, chân dài mới là đẹp mà là “cảo na, kha bằng”, khoeo dày, chân to. Chân to mới là đẹp, mới là chắc, mới gánh vác được mọi chuyện, đêm ngủ người ta quắp lấy cái chân ngủ mới ấm, nóng.
Có bao giờ anh viết về thơ thất tình không?
Dương Thuấn: Có. Đó là bài “Đi tìm bóng núi”, nhạc sỹ An Thuyên phổ nhạc. Nhưng ông ấy không lấy nguồn âm nhạc của quê tôi mà lại lấy âm nhạc Tây Nguyên. Nhưng kệ ông ấy thôi. Vì đó là cảm xúc của nhạc sỹ. Chẳng qua ông đồng cảm với tôi ở ý tưởng bài thơ thôi. Nhưng thơ thất tình của tôi thì ít vì tôi cũng ít thất tình.
Có bài thơ nào viết riêng cho vợ không?
Dương Thuấn: Có chứ. Bài “Em người xa lạ”: “Em là gì/ Anh không biết nữa/Dao có chuôi/ Nhà có cửa/Cơm sôi hai đứa đứng nhìn/Kim đáy suối anh lặn lội đi tìm/Gặp em nơi phiên chợ ngày cuối/Anh thành người tập nói/Giấu chiếc khăn đem về/Em là gì/Khi sung sướng anh thường hỏi thế/Em là nguồn nước nhỏ/Chảy vào vại nhà anh” … Bài thơ này tôi viết khoảng những năm 1992, 1993.
Anh viết thơ cho vợ cũng hay?
Dương Thuấn: (Cười) Còn bài nữa, bài “Căn nhà”: Không có em/Gà không cục tác/Hàng cây không nói chuyện/Có em/Ngọn lửa ấm lên/Chén trà nóng lên/Cây ngoài vườn sai quả/Hạt lúa trên nương cũng tự lăn về”.
Ở tuổi này, anh có còn sáng tác thơ tình không?
Dương Thuấn: Có tôi vẫn viết. Tôi đang chuẩn bị in một tập thơ đa dạng về đề tài từ thơ thời sự đến thơ tình.
Tuổi nhiều thêm viết thơ tình liệu có kém hay không?
Dương Thuấn: Tất nhiên là mỗi độ tuổi người ta quan tâm tới những vấn đề khác nhau nhưng với tôi, tình yêu lúc nào cũng ở diện quan tâm.
Bây giờ anh vẫn viết thơ cho người tình?
Dương Thuấn: Có chứ. Nếu yêu ai thì tôi cũng vẫn viết.
Bản sắc văn hóa dân tộc Tày trong thơ anh rất đậm đà. Điều này do tự nhiên hay nỗ lực?
Dương Thuấn: Tôi bao giờ cũng đứng ở trong dân tộc mình để nhìn ra. Tôi phải lấy dân tộc mình làm thước đo. Anh Y Phương cũng là nhà thơ dân tộc Tày nhưng anh ấy lấy dân tộc ngoài để làm thước đo dân tộc mình. Mỗi người một hệ qui chiếu khác nhau.
Văn hóa dân tộc Tày đã cho anh những gì?
Dương Thuấn: Đã cho tôi tất cả. Ngay cả viết về người tình cũng phải từ tâm lý người Tày, từ những tình yêu, từ những thổn thức của con người dân tộc mình, tôi mới viết như thế.
Cảm ơn anh vì những chia sẻ thú vị!
Vợ và người tình
(Dương Thuấn)
Em hỏi anh vợ là gì?
Anh sẽ nói:
-Vợ như một chiếc áo đẹp
Lúc nào cũng mặc trên người.
Em hỏi anh người tình là gì?
Anh sẽ nói:
-Người tình như một viên mỡ con
Chui vào trong anh ở bên nạng sườn.
Áo mặc vào còn cởi ra được
Cắt bỏ làm sao mỡ dính với xương?
