Chính quyền đô thị ở Hà Nội có gì đặc biệt?

Dự thảo nghị quyết lúc đầu có tên gọi Nghị quyết thí điểm không tổ chức HĐND phường nhưng sau đó được đổi thành Nghị quyết thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị. Lý giải về việc thay đổi tên gọi, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, qua ý kiến của đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, đề xuất đổi tên gọi là hoàn toàn xác đáng. Bởi tên gọi “không tổ chức HĐND phường” chưa thể hiện đầy đủ bản chất của việc thí điểm là tổ chức lại mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Tên gọi này cũng dễ dẫn đến cách hiểu không đúng khi cho rằng việc thí điểm chỉ nhắm đến việc “bỏ HĐND phường”.

Theo mô hình thí điểm vừa được thông qua, HĐND cấp quận, thị xã sẽ quyết định, phân bổ, điều chỉnh dự toán thu, chi ngân sách; phê chuẩn quyết toán thu, chi ngân sách quận, thị xã, trong đó bao gồm ngân sách của các phường trực thuộc, theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước; đồng thời quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án nhóm B, nhóm C sử dụng vốn đầu tư công tại các phường trực thuộc…

Đối với UBND phường, chỉ đề xuất chủ trương đầu tư chương trình, dự án đầu tư công sử dụng vốn ngân sách nhà nước với UBND quận, thị xã; tham gia ý kiến về chủ trương đầu tư dự án thuộc thẩm quyền quyết định của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền. UBND phường không có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Về cơ cấu tổ chức, UBND phường gồm chủ tịch, phó chủ tịch và các công chức khác của phường. UBND phường loại I và loại II có không quá 2 phó chủ tịch; phường loại III có 1 phó chủ tịch UBND. Nghị quyết nêu rõ, HĐND, UBND phường nhiệm kỳ 2016 - 2021 kết thúc nhiệm vụ vào ngày 30/6/2021. Kể từ ngày 1/7/2021, UBND phường thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định tại nghị quyết này.

Theo tờ trình của Chính phủ, có 177 phường thuộc 12 quận và thị xã Sơn Tây của thành phố Hà Nội trong diện thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, có ý kiến đề nghị mở rộng việc thí điểm tại các tỉnh, thành phố khác như TPHCM, Đà Nẵng. Về việc này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, việc thí điểm đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương là vấn đề rất hệ trọng, cần được chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo. Hiện tại, Chính phủ mới trình Quốc hội cho thực hiện thí điểm ở thành phố Hà Nội. Đối với các địa phương khác đáp ứng đủ điều kiện, được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương thí điểm thì đề nghị báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội xem xét, quyết định.