Ông nói gà, bà nói vịt!
Trong một văn bản gửi UBND TPHCM, ông Fernando Requena, Giám đốc Công ty TNHH tư vấn xây dựng Meinhardt (thuộc Liên danh TVGSHĐ) cho biết, quá trình thi công dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng, theo thiết kế cơ sở thì hai cửa van tại cống kiểm soát triều Phú Xuân và Cây Khô dùng thép không gỉ SUS 304 và thép S355 nhưng Tập đoàn Trung Nam (Trung Nam Group) đã sử dụng thép Q345B (tiêu chuẩn Trung Quốc).
Đại diện TVGSHĐ khẳng định việc thay đổi vật liệu thép có khả năng làm chi phí duy tu bảo dưỡng cao hơn.
Ngoài ra, với gói thầu cống kiểm soát triều Mương Chuối, Trung Nam Group đã thay đổi kết cấu so với bản vẽ thiết kế và chưa được thành phố phê duyệt.
Đại diện TVGSHĐ cũng chỉ ra, việc thay thế vật liệu thép Trung Quốc có giá rất đắt. Thép không gỉ SUS 304 (tiêu chuẩn Nhật Bản) khoảng 70.000 đồng/kg, trong khi Trung Nam mua thép Trung Quốc loại SUS 323L giá 140.000 đồng/kg khiến chi phí đội lên hơn gấp đôi, từ 247 tỷ đồng lên 514 tỷ đồng.
Theo ông Fernando Requena, dù Sở NN&PTNT đồng ý cho Trung Nam dùng thép Trung Quốc có tiêu chuẩn tương tự vật tư thép theo quy định của các nước G7 nhưng Sở không đủ thẩm quyền. Việc thay đổi vật tư phải được UBND TPHCM là cơ quan quyết định đầu tư quyết định.
Trong một thông cáo phát đi sáng 13/9, Trung Nam Group lại cho hay TVGSHD không xác nhận thanh toán với lý do: “Tiêu chuẩn thép không có trong tiêu chuẩn UBND TPHCM duyệt; Chỉ dẫn kỹ thuật: S355 xuất xứ G7, cơ tính và hóa tính tương đương S355”.
Phía Trung Nam Group thừa nhận trong hồ sơ thiết kế, bản Chỉ dẫn kỹ thuật do tư vấn thiết kế lập ban đầu có nội dung này. Tuy nhiên, việc quy định như vậy là trái với Luật Xây dựng (Điểm đ, Khoản 2, Điều 86), đó là “Không được chỉ định nhà sản xuất cung cấp vật liệu, vật tư và thiết bị xây dựng trong nội dung thiết kế xây dựng của công trình sử dụng vốn nhà nước”.
Và để phù hợp với các quy định của pháp luật, đơn vị tư vấn thiết kế đã đính chính lại nội dung chỉ dẫn kỹ thuật: “Vật tư chính chế tạo cửa van là thép S355 hoặc tương đương”.
“Về kỹ thuật chuyên ngành thì bản vẽ là quan trọng nhất trong hồ sơ thiết kế, làm căn cứ để triển khai thi công. TVGSHĐ không thể căn cứ vào một điều khoản trái quy định pháp luật để không xác nhận thanh toán”, thông cáo của Trung Nam Group khẳng định.
Một cửa van của công trình chống ngập 10.000 tỷ đồng có chiều rộng 40 m, cao 10 - 12m Trung Nam Group cũng viện dẫn Hợp đồng BT UBND TPHCM ký với Nhà đầu tư không có điều khoản hay ràng buộc nào là thép sử dụng phải là thép G7 , Châu Âu, Thép Mỹ , Thép Nhật , Thép TQ…
Về cáo buộc đã thay đổi thiết kế cơ sở được duyệt, trao đổi với Tiền Phong, ông Nguyễn Tâm Tiến, Tổng Giám đốc Trung Nam Group cho hay quá trình triển khai dự án, việc thi công hoàn toàn tuân thủ thiết kế bản vẽ thi công (TKBVTC) và chỉ có sự thay đổi giữa thiết kế cơ sở FS (TKCS) và TKBVTC.
“TKCS chỉ có tính định hướng, đến bước TKBVTC, đơn vị thiết kế khảo sát, đo đạc, tính toán, thí nghiệm nhiều hơn, chi tiết hơn để đưa ra thiết kế chi tiết nhằm đảm bảo kỹ thuật cho công trình đủ điều kiện triển khai thi công và tối ưu hóa chất lượng, hiệu quả khi đưa vào khai thác”, ông Tiến nói.
Về cáo buộc nhà thầu đã thay thép theo tiêu chuẩn Trung Quốc giá đắt gấp đôi thép tiêu chuẩn Nhất Bản, phía Trung Nam Group cho hay hạng mục cống Bến Nghé theo yêu cầu kiến trúc phải thiết kế loại cửa van cung xoay chìm vĩnh viễn trong nước, đòi hỏi lọai thép không rỉ sét và cứng.
Đơn vị thiết kế đã tối ưu hóa TKCS bằng cách thay loại thép SUS 304 bằng loại thép SUS323L có cơ tính và giới hạn chảy cao hơn và ở Nhật Bản cũng sử dụng vật liệu này cho các công trình tương tự.
Với các cống còn lại, trong TKBVTC nhà thầu thay đổi vật liệu cửa van từ thép Inox SUS304 sang thép đen S355 (tiêu chuẩn Đức ) hoặc Q345B ( tiêu chuẩn Trung Quốc ) hoặc SM490 A-B (tiêu chuẩn Nhật ) hoặc A72Gr.50 (tiêu chuẩn Mỹ) chứ không chỉ thép tiêu chuẩn Trung Quốc.
Theo ông Nguyễn Tâm Tiến, các cửa van phẳng có kích thước lớn (chiều cao từ 10-12 m, chiều ngang 40 m). Có những cống phải làm từ 2 cửa van đến 4 cửa van. Khi treo cửa van lên cao cho các phương tiện giao thông thủy qua lại, thép SUS304 sẽ như các tấm gương phản chiếu ánh sáng, gây mất an toàn giao thông. Khi dùng thép SUS304, cường độ thấp nên cửa van phải có kết cấu thép rất lớn, mối hàn nhiều, không đảm bảo an toàn.
Trong khi đó thép đen không phản chiếu ánh sáng, khả năng chịu lực cao hơn, đảm bảo an toàn hơn. Các nước tiên tiến như Đức, Hà Lan... không có công trình nào dùng thép SUS304 và đều dùng thép đen có sơn. Riêng cống Mương chuối đã được Bộ NN&PTNT duyệt và chuyển giao cho TPHCM và cống Phú Định ngay trong TKCS cửa van cũng dùng thép đen.
Dự án đang tạm ngưng thi công gần 5 tháng qua khiến chi phí lãi vay phát sinh lên tới hơn 17 tỷ đồng. Về giá thành, ông Tiến cho hay làm bằng thép SUS304 thì cần 375 tấn và dùng loại thép SUS 323L thì cần 315 tấn.
“TVGSHĐ viện dẫn đơn giá loai thép SUS304 rẻ hơn loại thép SUS323L nhưng không xét đến lượng thép SUS323L dùng ít hơn, cũng như giảm chi phí nhân công ca máy. Tất cả loại thép đen nêu trên khi điều chỉnh sẽ giảm đi cho hạng mục cửa van hơn 90 tỷ đồng. Cửa van phẳng là khối thép đen và sơn, chi phí bảo dưỡng chủ yếu là sơn và qua nhiều năm mới sơn lại”, lãnh đạo Trung Nam Group khẳng định.
Phía Trung Nam Group cũng khẳng định Hội đồng kiểm tra công tác nghiệm thu Bộ NN&PTNT và Kiểm Toán Nhà Nước cũng đã kiểm tra, kiểm toán dự án và hoàn toàn không có việc Sở NN&PTNT hợp thức hóa việc thay vật liệu thép.
Cơ quan chức năng nói gì?
Dự án “Giải quyết ngập do triều khu vực TPHCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu – Giai đoạn 1” đã hoàn thành 72% khối lượng và tạm dừng thi công từ ngày 27 tháng 4 năm 2018 đến nay. Nguyên nhân tạm dừng là bởi Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) – chi nhánh Nam Sài Gòn đã dừng giải ngân cho dự án do UBND TPHCM chưa ký xác nhận báo cáo thanh toán giải ngân của Dự án theo biểu Phụ lục 02A tại quyết định số 2240/QĐ-NHNN để thực hiện thủ tục tái cấp vốn.
Việc dừng giải ngân là do TVGSHĐ của dự án tuy ký xác nhận giá trị hoàn thành nhưng trong văn bản xác nhận thường kèm theo các ý kiến và khuyến cáo. Theo một lãnh đạo Sở Tài Chính, do TVGSHĐ không thực hiện đúng chỉ đạo của UBND TPHCM nên Sở không thể ký xác nhận.
Sau khi Sở Tài chính có văn bản số 2903/STC-ĐTSC báo cáo cơ quan có thẩm quyền, TVGSHĐ mới ký lại nhưng phía Ngân hàng tài trợ vốn không chấp nhận và tạm dừng giải ngân vì việc ký xác nhận của TVGSHĐ không theo biểu mẫu 02A để Ngân hàng Nhà nước tái cấp vốn cho dự án.
Theo thông báo số 125/TB-VP của UBND TPHCM, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong đã thống nhất “thực hiện theo quan điểm của Tổ đàm phán hợp đồng BT của Thành phố. Nghĩa là, các đơn vị tham gia vào việc triển khai và giám sát Dự án phải tuân thủ theo thông báo kết quả thẩm định của Sở Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT)”
Theo Sở NN&PTNT, đơn vị tư vấn thiết kế và chủ đầu tư sử dụng, thay đổi tiêu chuẩn vật liệu thép chế tạo cửa van các cống giữa giai đoạn thiết kế cơ sở và giai đoạn thiết kế bản vẽ thi công là phù hợp nhằm tối ưu hoá sản phẩm thiết kế, phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành.
Còn Bộ Xây dựng tại văn bản 1924/BXD-KTXD thì yêu cầu các đơn vị tham gia triển khai, giám sát dự án phải tuân thủ theo thông báo kết quả thẩm định của Sở Nông Nghiệp và phát triển nông thôn”.
Dự án 10.000 tỷ đồng giải quyết ngập cho lưu vực 750 ha với dân số 6,5 triệu người tạm dừng vào cuối tháng 4 vừa qua khi khối lượng thi công đã đạt 72%, tương đương với tổng giá trị hoàn thành là 5.690 tỷ đồng. Trong khi đó, TPHCM chỉ mới xác nhận 3.503 tỷ đồng và vốn chủ sở hữu đã chi là 803 tỷ thì khối lượng công việc đã hoàn thành nhưng chưa được giải ngân lên tới 1.384 tỷ đồng.
