NSND Trung Kiên và khoảng trống lớn

TP - NSND Trung Kiên ra đi để lại một khoảng trống lớn chưa thể lấp đầy cho nền thanh nhạc thính phòng của Việt Nam. Vì thế, sự tiếc thương giới chuyên môn dành cho ông càng thêm lớn. Điều đó thể hiện qua những dòng hồi ức về ông của những giọng hát, những giảng viên thanh nhạc hàng đầu của Việt Nam hiện nay. Họ đều có 7-8 năm theo học NSND Trung Kiên.

NSND Quốc Hưng, Chủ nhiệm Khoa Thanh nhạc, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam khẳng định không chỉ các học sinh được NSND Trung Kiên trực tiếp giảng dạy, mà cả giới thanh nhạc Việt Nam đều bị ảnh hưởng do sự ra đi này: “Vì giáo trình thanh nhạc từ trung cấp đến đại học tất cả đều của thầy hết. Tất cả đều phải học theo phương pháp quy trình thầy Kiên cho. Rất khó để có được người kế cận thầy từ tài năng, tư duy đến hiểu biết về thanh nhạc. Thầy đúng nghĩa đã cống hiến đến hơi thở cuối cùng đấy. Đến ngày học sinh chuẩn bị thi, bắt đầu bệnh nặng thì thầy mới nghỉ. Kỳ thi vừa diễn ra xong, bảng điểm còn chưa nộp lên phòng đào tạo”...


NSƯT Đăng Dương là học trò đầu tiên NSND Trung Kiên nhận từ khi quay lại giảng dạy trên cương vị Thứ trưởng. Anh kể: “Trong khoa thời ấy rất ít người hát thính phòng. Thầy thấy cách đào tạo trong khoa bị lệch, không theo hướng chính thống nữa mà thiên về đào tạo nhạc nhẹ. Thầy nói cô Diệu Thúy đưa các học sinh hát theo kiểu cổ điển đến để thầy nghe. Khoa lúc đó chỉ có một vài người trong đó có tôi. Thầy bảo tôi nhận dạy cậu này, khi đó tôi đang học thầy Quang Thọ”.

NSND Trung Kiên và khoảng trống lớn ảnh 1 NSND Trung Kiên (1939-2020) và các thế hệ học trò. Hàng trên từ trái qua: NSƯT Đăng Dương, NSND Quốc Hưng. Ca sĩ Tân Nhàn (bìa phải)

Đăng Dương vẫn nhớ những buổi đạp xe từ ký túc xá đến nhà thầy để được học: “Thầy làm quản lý, 5-6h chiều tôi mới đến nhà thầy để học. Không phải tuần nào cũng được học vì thầy bận. Hôm nào được học thì thích lắm, vui lắm. Nhà thầy ở khu Vạn Bảo, Vạn Phúc trong đấy có cả Chủ tịch nước Trần Đức Lương ở. Vào đấy rất khó, về sau người ta cũng quen thì đỡ hơn, biết là đến nhà thầy Kiên. Nếu học muộn quá, tôi được ở lại ăn cơm với thầy. Thầy cũng như người cha thứ hai của tôi.

Khi Đăng Dương được giải Nhất thính phòng toàn quốc 1996, NSND Trung Kiên vẫn làm Thứ trưởng. Cả hai thầy trò đều được Bộ tặng bằng khen. Đăng Dương kể, NSND Trung Kiên còn đùa với các thầy trong ban giám đốc Nhạc viện: “Lần đầu tiên tôi được bằng khen của Bộ vì có học sinh đoạt giải đấy”. “Thầy là quan chức mới đầu mình đến học cũng ngại chứ. Nhưng gặp 1-2 lần thấy thầy nghiêm khắc nhưng cũng rất hài hòa khi nói chuyện. Thầy không chỉ ảnh hưởng đến cách hát mà cả cách sống của tôi sau này”, Đăng Dương kể.

Năm 2006 NSND Trung Kiên động viên thầy trò Khoa Thanh nhạc làm vở Cây sáo thần kỷ niệm 250 năm sinh Mozart. “Thầy muốn có gì đặc biệt cho trường”, Đăng Dương kể. “Đạo diễn chọn tôi đóng vai hoàng tử. Hát tiếng Đức khó, tôi học cả năm trời. Ba tháng cuối ngày nào cũng dậy sớm ra ngồi ghế đá ở sân trường để "tụng" vở. Đặc biệt vở chỉ có một kíp. Các nhà hát chuyên nghiệp khi dựng vở như thế ít nhất phải có 2 kíp. Vở dài hơn 3 tiếng, diễn 5 buổi ở Nhà hát Lớn Hà Nội. Buổi thứ 4 tôi bị sốt. Thầy Thọ điện cho thầy Kiên: Chắc tối nay phải hoãn rồi. May cuối giờ chiều tôi lại khỏe. Tối thầy Kiên mang đến một lô thuốc trong đó có cả thuốc giải độc bí truyền cho tôi uống. Tối hôm ấy vở vẫn diễn thành công”.

“Thầy ra đi là mất mát lớn với ngành thanh nhạc vì rất nhiều bạn trẻ đang học thạc sĩ, tiến sĩ với thầy sẽ không được học nữa. Mấy tiến sĩ lớp chúng tôi cũng không biết bao nhiêu năm nữa mới kế nghiệp được thầy”.

Ca sĩ Tân Nhàn

Phó Chủ nhiệm Khoa Thanh nhạc Tân Nhàn nói: “Thầy ảnh hưởng đến tôi chắc chỉ sau bố mẹ. Nhiều hướng đi trong âm nhạc của tôi do thầy định hướng, chia sẻ, động viên. Hồi làm tiến sĩ, tôi khóc lên khóc xuống vì vất vả, tưởng nhiều lần phải bỏ cuộc. Thầy động viên: Thôi cố lên vì ngành cũng có mỗi 3 tiến sĩ đang học. Thầy cũng ép như là trách nhiệm với khoa, với ngành nữa. Như vậy trước khi ra đi, thầy cũng kịp làm tròn lời hứa: kiện toàn tiến sĩ bộ máy lãnh đạo của khoa”.

Thành danh với dòng nhạc dân gian, song khi học Thạc sĩ với NSND Trung Kiên, Tân Nhàn đã bị ép vượt khỏi giới hạn bản thân. Chị kể: “Khi học Thạc sĩ, thầy cho bài khó hẳn, vượt tầm của mình và trong quá trình đấy thầy giúp đỡ hoàn thiện cho tôi về kỹ thuật đáp ứng các yêu cầu biểu diễn của opera. Tôi hoàn tất khóa Thạc sĩ một cách thần tốc trong một năm rưỡi thay vì 2 năm với điểm chuyên môn tối đa là nhờ thầy. Cả hai thầy trò đều phải nỗ lực rất nhiều trong thời gian đấy.

Nghệ sĩ Lan Anh chia sẻ: “Tôi rất buồn vì sự ra đi của một cây đa cây đề trong làng thanh nhạc như thầy. Thầy là bộ não kinh khủng về thanh nhạc, rất rộng lớn, cái gì cũng nắm vững luôn.

Lan Anh từng nói với NSND Trung Kiên: “Thầy cho con hành trang vào đời. Con mãi mãi biết ơn thầy. Không có thầy không thể có con đứng trên sân khấu hôm nay…”. Chị kể kỷ niệm năm ngoái đến thăm thầy nhân 20/11, còn được nhắc làm tiến sĩ: “Con giỏi mà không làm thì phí. Làm, thầy sẽ giúp em nghĩ ra đề tài”. Thầy còn chỉ cho Lan Anh xem mấy quyển sách đang viết dở trên bàn làm việc.

“Dạy học trò mình phải cập nhật thường xuyên xu hướng hát thính phòng của thế giới, thời kỳ nào âm lượng nào, tác giả nào phải hát thế nào… Ít ai để ý mấy cái đấy đâu, trừ thầy Kiên. Tư duy nghiên cứu sau này cũng chả thấy có ai”, Lan Anh khẳng định.

MỚI - NÓNG
Nhiều chính sách mới có hiệu lực từ tháng 4/2024
Nhiều chính sách mới có hiệu lực từ tháng 4/2024
TPO - Từ tháng 4/2024, nhiều chính sách mới có hiệu lực như: sửa đổi, bổ sung một số điều của quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông; không xét danh hiệu “Lao động tiên tiến” với người tuyển dụng dưới 6 tháng; quy định mới về xét danh hiệu "Thầy thuốc nhân dân", "Thầy thuốc ưu tú"...
Công an thông tin về vụ múc đất cao tốc mang đi bán
Công an thông tin về vụ múc đất cao tốc mang đi bán
TPO - Lãnh đạo Công an huyện Krông Pắc (Đắk Lắk) cho biết, việc khởi tố 2 bị can liên quan múc đất công trình cao tốc Khánh Hoà - Buôn Ma Thuột mang đi bán là hồi chuông cảnh báo. Công an huyện sẽ kiểm tra, xử lý các xe quá khổ, quá tải, nhất là việc múc đất của dự án đổ đi nơi khác không đúng quy định.